startpagina

voeding

favorieten

perspectieven

ideeënbus

column

activiteiten

gelijkwaardige communicatie

thuiszorg

biodanza

impro

bijles

Grieks leren

mijn theorieverslagen

Mijn theorieverslagen

Ik heb de opleiding tot biodanzafacilitator gevolgd. Een onderdeel hierin is de theorie, zoals uitgedacht door Rolando Toro, de grondlegger van biodanza. Op deze pagina vind je mijn verslagen, zoals ik die rond 2009 heb geschreven. Een actueler verhaal van mij over biodanza vind je op de site De zorg als dans.

Inleiding

Elk opleidingsweekend heeft een thema. De theoretische kant van zo'n thema is uitgewerkt in een reader. Van elke reader geef ik in dit verslag mijn bevindingen. Theorie associeer ik met mijn hoofd en gevoel met mijn hart. Net zoals het hoofd en het hart in één lijf samengaan, gaan voor mij theorie en gevoel ook samen in mijn leven. Een belangrijke inspirator op dit terrein is voor mij Arnold Cornelis. Ik gebruik zijn filosofische benadering als een basaal en open denkkader in mijn leven. Bij het begin van mijn opleiding tot biodanza-docent viel me al op, hoe sterk de schrijfstijl van Rolando Toro verschilt met die van bijvoorbeeld Arnold Cornelis. En misschien is het niet eens zijn schrijfstijl, maar zijn spreekstijl. Door iemand anders uitgewerkt op papier, van het Spaans vertaald in het Engels en van het Engels in het Nederlands. Dus wat ik lees, is wellicht niet zijn  stijl, maar een mix aan stijlen. Ik lees bij voorkeur teksten die ik qua opbouw en taalgebruik begrijp. Op beide punten geef ik de teksten in de readers een matige score. Ik mis zorgvuldigheid in de teksten. Op het gebied van theorie hecht ik met name waarde aan basale theoretische uitspraken. De uitspraken die ik daarmee bedoel, heb ik opgesomd in het volgende hoofdstuk. Als ik in de hoofdstukken daarna de readers ga bespreken, verwijs ik naar deze uitspraken. Met deze uitspraken geef ik dan aan, op welk aspect ik afhaak bij de theorie in de reader.

Standpunten die ik nu waardevol vind

Drie of meer levert complexiteit Als twee voorwerpen elkaars beweging beïnvloeden, is de resulterende beweging van beide voorwerpen exact te voorspellen. Zodra drie of meer voorwerpen elkaar beïnvloeden, is hun resulterende beweging niet meer te voorspellen. In de praktijk beïnvloeden vele voorwerpen elkaar, waardoor hun beweging niet te voorspellen is. De wat-vraag houdt mijn aandacht bij een concrete ervaring. De wat-vraag onderscheid ik van de waarom-vraag. Ik vraag bijvoorbeeld: "Wat doe ik in de dans waarin ik een verzachtend effect ervaar?". De wat-vraag richt mijn aandacht op wat ik hier en nu doe. Bij de waarom-vraag is de kans groter, dat de antwoorden een groot gebied bestrijken. Aspecten als opvoeding, zelfbeeld en levensfase kunnen dan aan bod komen. Ik zie de wat-vraag als een poging enige grip op mijn (complexe) werkelijkheid te krijgen. Of zelfs: de illusie van enige grip... Een systeem kan zichzelf niet volledig bewijzen Ik hoop Kurt Gödel goed te citeren, als ik zeg dat er binnen elke consistente theorie een stelling is te vinden die niet bewezen kan worden op basis van de grondslagen (axioma's) van die theorie. De kip en het ei Wat is de oorzaak en wat is het gevolg? Of zijn beide het gevolg van een nog onbekende oorzaak? In een omgeving waar alles elkaar beïnvloedt, is het lastig de eerste stap in een reeks aan te wijzen. Vooral omdat het woord reeks suggereert dat er sprake is van een lineaire opeenvolging van gebeurtenissen. Ik noem mijn werkelijkheid liever een netwerk. In een netwerk is geen begin en geen eind. Een oorzaak is dus slechts kunstmatig aan te wijzen. Ik maak mijn werkelijkheid Ik zie mezelf als een combinatie van zintuigen en overtuigingen. Deze twee beïnvloeden elkaar. Het resultaat van deze beïnvloeding noem ik mijn werkelijkheid. De overlap tussen mijn werkelijkheid en die van anderen geeft me enerzijds rust. Meestal kan ik er van uitgaan, dat de ander bijvoorbeeld een stoel ook als een stoel ziet. Tegelijk kan ik er ook goed mee leven, als ik bijvoorbeeld wel bepaalde energievelden voel die een ander niet voelt (of omgekeerd). Begrippen als suggestie, inbeelding en werkelijkheid liggen wat mij betreft dicht bij elkaar. De theorie loskoppelen van de persoon Op de readers van biodanza staat de Spaanse tekst: Systema Rolando Toro. Ik koppel de theorie liever los van de persoon. Dus niet het systeem van Rolando Toro, maar bijvoorbeeld de uitwerking van de biocentrische theorie. Noam Chomsky heeft het in dit verband over intellectuele zwendelarij. Hij zegt: "Het begrip Marxisme duidt op een irrationeel gebruik van zijn ideeën. Niet voor niets wordt het begrip Einsteinisme zelden gebruikt. Bij het werk van Einstein geven de waarnemingen de doorslag.".

Reader 1: Definitie en theoretisch model van biodanza

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de definitie van biodanza Biodanza is een systeem van affectieve integratie, organische vernieuwing en herontdekking van de oorspronkelijke levensfuncties, gebaseerd op vivencia's die teweeg zijn gebracht door dans, zang en ontmoetingssituaties in groepsverband. Affectieve integratie richt zich op het herstel van de verloren harmonie tussen de mensheid en de natuur. Organische vernieuwing hangt samen met de vermindering van ontregeling en van spanningsfactoren. Herontdekking van de oorspronkelijke levensfuncties houdt in dat we leren te leven vanuit onze instincten. Structurele concepten van biodanza zijn: - het vitaal onderbewuste; - het biocentrisch principe; - de vivencia; - de vijf lijnen van vivencia; - psychofysiek (verschillende niveaus van het lichaam); - de groep; - de opvlammende kracht van muziek; - de liefkozing; - de dans.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de definitie van biodanza Van de structurele concepten vind ik het vitaal onderbewuste nog onduidelijk. Lees hierover verder in reader 2.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het theoretische model Een wetenschappelijk model is een "beeld" dat de wetenschappelijk onderzoeker opbouwt in een poging de werkelijkheid te systematiseren. Een model stelt ons in staat het wetenschappelijke onderzoek richting te geven, nieuwe hypothesen te formuleren, onbekende relaties te hanteren en de feiten binnen een eensluidende visie te begrijpen. Kennis is tegelijkertijd een reflectie van en een projectie op de werkelijkheid. In de menswetenschappen grenst de intuïtie van een model aan poëzie en mystieke openbaring. Belangrijke begrippen in het theoretisch model van biodanza zijn: - identiteit en regressie; - genetische expressie; - co-factoren (in het individu en chemisch van aard); - eco-factoren (buiten het individu); - protovivencia; - lijnen van vivencia.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het theoretische model Inzake theoretische modellen hecht ik waarde aan de volgende uitspraak van Andrew Weil: "Plotseling realiseerde ik me, hoe sterk de denkwijze zijn eigen interpretatie kan opleggen aan waarnemingen: hoe het kan zien wat het verwacht te zien en niet ziet wat het niet verwacht te zien." Een model kan dus mijn waarneming beïnvloeden. Daarom gebruik ik het liefst meerdere modellen en/of zo abstract mogelijke modellen. Het model bijvoorbeeld van Arnold Cornelis over stabiliteitslagen biedt mij veel ruimte voor uiteenlopende waarnemingen. Het model van Rolando Toro vind ik te concreet en daardoor te normatief. Zijn model lijkt hem er bijvoorbeeld toe te hebben gebracht, dat hij homoseksualiteit als een afwijking beschrijft (zie reader 7). Zelf heb ik zoiets van: homoseksualiteit bestaat, dus als het niet past binnen een model, pas dan dit model aan. Het doet me denken aan het onderscheid tussen reine en onreine dieren. De onreine dieren werden als onrein bestempeld, omdat ze niet pasten bij de (door mensen destijds bedachte) indeling van dieren. Hoe Rolando kennis binnen de menswetenschappen omschrijft, vind ik erg vaag. In hoeverre kan een model intuïtie hebben? En hoe gaan de zogenaamde feiten samen met mystieke openbaringen? Ik ben benieuwd of zijn Nederlandstalige boek hier wat duidelijks over zegt.

Reader 2: Het vitaal onderbewuste en het biocentrisch principe

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het vitaal onderbewuste Rolando Toro heeft het begrip vitaal onderbewuste geïntroduceerd [naschrift: wellicht is vitaal onbewuste een betere vertaling]. In mijn woorden leg ik het vitaal onderbewuste uit, als de gerichtheid van levende wezens op zelfbehoud. Deze gerichtheid uit zich op allerlei manieren. Enkele uitingsvormen vind ik: een zo groot mogelijk herstel na een ongeluk, de vervulling van onze behoeften en de aanpassing aan een veranderende omgeving. In het model van Rolando Toro zijn er drie niveau's van het onderbewuste: - het persoonlijke onderbewuste; - het collectieve onderbewuste; - het vitaal onderbewuste. Het collectieve onderbewuste noemt hij van toepassing op de hele mensheid. De gerichtheid op zelfbehoud vind ik van toepassing op alle levende wezens. Daarom vermoed ik dat Rolando Toro het vitaal onderbewuste van toepassing verklaart op alle levende wezens. Hiermee vind ik dat er voldoende onderscheid is tussen de begrippen collectief onderbewuste en vitaal onderbewuste. Dat het vitaal onderbewuste bij andere dieren dan de moderne mens weinig ter sprake komt, heeft wellicht te maken dat de andere dieren geen hulpmiddelen als een stoel of een auto gebruiken.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het vitaal onderbewuste Ik vind het begrip vitaal onderbewuste veel overlap hebben met het begrip zelfbehoud. Ik geef daarom de voorkeur aan het begrip zelfbehoud, omdat ik vermoed dat anderen dat eerder begrijpen. Volgens Rolando Toro wordt het vitaal onderbewuste gevoed door een kosmisch geheugen. Dit doet mij denken aan Ervin Laszlo en zijn boek Kosmische visie. De theorie van Laszlo is dat informatie is opgeslagen in het nulpuntsenergieveld. Op die manier is leven niet ‘toevallig' ontstaan, maar is het ‘geïnformeerd' door vroegere ervaringen uit vroegere universums. De manier waarop Laszlo tegen de wereld aankijkt, vind ik vooral mooi en inspirerend. Laszlo plaatst zijn wereldbeeld in de volgende reeks van wereldbeelden: Newton: uurwerkmechanisme; Darwin: overleven van de sterkste; Freud: onbewuste, egocentrisch; Einstein: relativiteit van tijd-ruimte; Laszlo: coherent, fijn afgestemd, onderling verbonden geheel. Het gaat mij er niet om of de theorie van Laszlo de waarheid is. Er zullen nieuwe inzichten blijven komen. Wel merk ik bij mezelf een sterke klik met zijn wereldbeeld. Ook hier geldt voor mij dat ieder zijn eigen wereldbeeld heeft. In de commerciële media kom ik vooral een wereldbeeld tegen, dat ik een combinatie vind van de denkbeelden van Newton en Darwin.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het biocentrisch principe Het biocentrisch principe houdt volgens Rolando Toro in dat het universum bestaat, omdat het leven bestaat. Alles wat bestaat in het universum is onderdeel van een groter levend systeem.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het biocentrisch principe Ik vind dit een kip/ei-kwestie. Eerst leven en dan universum, of omgekeerd? Wie levert het bewijs? Variaties op de uitleg van Rolando Toro kom ik tegen bij anderen. Eckhart Tolle zegt: ‘Het leven is de danser en wij zijn de dans'. Ik leg dit uit als: als het leven er niet is, zijn er geen levende wezens. Voor mij is er dan nog wel een onderscheid tussen levende en niet-levende wezens. Maar ja, wat dat onderscheid dan is? Pim van Lommel zegt: ‘Wij hebben een lichaam, wij zijn bewustzijn'. En wat zijn dan de grenzen van dat bewustzijn? Het feit dat wij ons kunnen reproduceren, geeft dat ons het alleenrecht op bewustzijn? Of heeft een planeet ook bewustzijn? Al met al zijn leven en bewustzijn twee basale begrippen voor mij. Ik geef de voorkeur aan een concretere invulling van het biocentrisch principe. Ik merk dat ik langzamerhand steeds meer vormen van leven probeer in te passen in mijn leefwijze. Ik probeer steeds meer de ander als aanvulling op mezelf te zien. Wie ‘de ander' is, dat probeer ik zo ruim mogelijk te zien. Het kost me weinig moeite, een vriend van me als ‘de ander' te zien. Om ook de inbreker in mijn huis als ‘de ander' te zien, kost me meer moeite. En het kost me weer geen moeite, om liefdevol ‘de ander' in de vorm van een haring op te eten. Dat zie ik als mijn uitdaging: me verbonden voelen in het nu en daarin mijn keuzes af te stemmen met de anderen. Ik kies dus voor biocentrisch in plaats van egocentrisch.

Reader 3: De vivencia

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het begrip vivencia Een vivencia is een ervaring, die met grote intensiteit beleefd wordt door een individu in het hier en nu en die de emotionele, cenesthetische en organische functies omvat. Biodanza is een bron van vivencia's. Rolando Toro onderscheidt vijf lijnen van vivencia: - de vivencia van vitaliteit; - de vivencia van affectiviteit; - de vivencia van creativiteit; - de vivencia van sexualiteit; - de vivencia van transcendentie. Verder kent elke vivencia een protovivencia. De protovivencia's zijn de cenesthetische ervaringen die een kind beleeft in de eerste zes maanden van zijn leven. Het zijn: - de protovivencia van vitaliteit: de beweging; - de protovivencia van affectiviteit: de voeding; - de protovivencia van creativiteit: de expressie; - de protovivencia van sexualiteit: het contact; - de protovivencia van transcendentie: de harmonie. Het niveau van integratie van de vijf lijnen van vivencia is een belangrijk referentiepunt voor de motivatie om te leven. Kennis door middel van de vivencia slaat terug op de kennis van de oorsprong, dat wil zeggen een primordiale kennis. Een vivencia bij biodanza is leren door ervaring. Bij de wetenschapsleer is er vaak alleen sprake van perceptie en een logisch-rationele benadering.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het begrip vivencia In het tweede deel van de definitie van vivencia somt Rolando Toro drie functies op. Bij zo'n opsomming vraag ik me af: Waarom deze drie en welke functies dan niet? Vanuit de opmerking over complexiteit denk ik dat deze vragen niet te beantwoorden zijn. Voor mezelf houd ik een vivencia op een diepgaande ervaring die van allerlei dingen met me doet. Ik zie een vivencia als een strategie om mijn non-verbale behoeften te vervullen. In die zin zie ik een overeenkomst tussen behoeften en protovivencia's. Per lijn van vivencia herken ik bijvoorbeeld de volgende non-verbale behoeften: - vitaliteit: autonomie, beweging, spelen, vieren van het leven; - affectiviteit: ondersteuning, veiligheid, verbinding, vervulling; - creativiteit: creativiteit, zelfexpressie; - seksualiteit: aanraking, seksuele expressie, warmte; - transcendentie: eenheid, harmonie, innerlijke vrede. Ik herken de waarde van leren door ervaren. Ik had het al gemerkt buiten biodanza. Bij de diverse wisselingen van baan merkte ik pas al doende wat ik van een nieuwe baan vond. Ook al had ik vooraf uitgebreid gewikt en gewogen, steeds weer bleek dat ervaring voor mij de beste leermeester was. Nu kom ik het tegen bij biodanza. Ik beweeg op allerlei manieren bij biodanza, in een doordachte volgorde. Ik merk dat ik hierdoor verander, ik ben nu beter in contact met mijn gevoel. Voor mij weer een voorbeeld van leren door ervaren.

Reader 4: Biologische aspecten van biodanza

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de biologische aspecten Rolando Toro spreekt over de vorming en de verspreiding van de elementen. Verder hoe in de loop der tijd complexere moleculen zijn ontstaan. Tot op een gegeven moment groepjes van moleculen zichzelf kunnen reproduceren. Dit is wellicht het ontstaan van leven. Deze levende organismen kunnen zich meer en minder goed aanpassen aan een veranderende omgeving. De organismen die zich goed kunnen aanpassen, blijven langer als soort bestaan. Leven zorgt voor samenhang tussen de moleculen van het organisme. Deze focus op orde is tegengesteld aan het verschijnsel entropie. Entropie is het streven naar wanorde. De mens heeft de neiging naar expansie en transcendentie. Ook kent de mens de behoefte naar resonantie en regressie met zijn oorsprong. Bij de mens is zelfbewustzijn ontstaan. Via zijn medemens krijgt het individu betekenis. Het niveau van autonomie is bruikbaar criterium voor de mate van biologische vooruitgang.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de biologische aspecten In reader 2 zegt Rolando Toro dat het universum bestaat, omdat het leven bestaat. Inzake de biologische aspecten lees ik dat gaswolken leiden tot planeten en leven. Dit vind ik inconsistent. Is het leven nu de kip of het ei? Voor mezelf vind ik niet belangrijk hier antwoord op te geven. Gezien de teksten in de readers heb ik het vermoeden dat Rolando Toro een antwoord wel belangrijk vindt. Tot nu toe geeft hij voor mij tegenstrijdige antwoorden. Ik ben vooral geïnteresseerd in de biologische aspecten die in het nu voor mij gelden. Dan denk ik aan een uitspraak van Pim van Lommel: ‘Ik heb een lichaam, ik ben bewustzijn'. En mijn gevoel, zit dat in mijn lichaam of ervaar ik het via mijn lichaam? Verder is het leven van mijn lichaam eindig. In het boek The web of life koppelt Capra dit aan de variatie van de genen. Nakomelingen met een andere mix van genen maken weer meer kans op overleven. Bacteriën blijken genen onderling uit te wiselen. Daarom heeft het lichaam van een bacterie onder gunstige omstandigheden een oneindige levensduur. Wat vind ik de natuur toch divers. En nog iets over bacteriën. Een recente schatting is dat een mensenlichaam 500 miljard bacteriën telt. Oftewel tien keer zoveel bacteriën als cellen. Bij biologische aspecten denk ik ook aan zoiets als: ‘Wat betekent beweging voor mij?' Ik kan mij verplaatsen en welk scala aan mogelijkheden heb ik daarin? Ook mis ik in deze reader de energetische kant van mijn lichaam. Het staat me zo niet bij, of dit onderwerp in de volgende readers aan bod komt.

Reader 5: Fysiologische aspecten van biodanza

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de fysiologische aspecten Het menselijke lichaam kent verschillende systemen: - het limbisch-hypothalamisch systeem; - het neurologische systeem; - het immuunsysteem.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de fysiologische aspecten Voor mij is de beschrijving van de fysiologische aspecten een beschrijving van enkele onderdelen van een netwerk. Een netwerk met als uitkomsten gevoelens, gedachten, beweging, etc. Ik ben net zo weinig geïnteresseerd in de fysiologie van mijn lichaam als in de opbouw van een stereotoren. Ik ben geïnteresseerd in wat er uitkomt, hoe ik beide het best kan onderhouden en dat soort zaken. Ik merk bij mezelf dat biodanza een verzachtend effect op me heeft. Het gaat me veel te ver, om de verklaring van dit effect ergens in mijn lichaam te lokaliseren. Ik waardeer het effect en ik kan er prima mee leven er geen verklaring voor te hebben. Wel kan ik zeggen door welke dansen ik de zachtheid bij me voel. Ik kan dus wel antwoord geven op de wat-vraag en niet op de waarom-vraag. De drie systemen die Rolando Toro noemt, zijn volgens mij onderling met elkaar verbonden. Ik durf geen uitspraak te doen, hoe een bepaalde biodanza-oefening een bepaald (sub-)systeem stimuleert. Ik denk dat de onderlinge samenhang in ons lichaam zo complex is, dat uitspraken in die richting zinloos zijn.

Reader 6: Psychologie en biodanza

De vertaalde woorden van Rolando Toro over psychologie en biodanza Rolando Toro zegt dat ons beeld van de mensheid een hologram van briljante ideeën is. Sommige daarvan hangen met andere samen en hij noemt het theoretische model van biodanza een natuurlijke doorontwikkeling van dit hologram.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van psychologie en biodanza Op dit moment inspireert Eckhart Tolle mij, zoals hij ons ego koppelt aan ons denken. Hij doet een pleidooi voor bewustheid van de stilte achter ons denken. Jarenlang heb ik een focus op denken gehad. Nu richt ik mijn aandacht op de stilte achter mijn denken.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over instinct Rolando Toro omschrijft instinct als een overgeërfd, aangeboren gedrag dat niet hoeft te worden geleerd en dat wordt opgeroepen door specifieke prikkels.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van instinct Het is mij om het even of instincten wel of niet als aparte groep van gedrag bestaat. Als ik gedrag definieer als aangeleerd, sluit ik daarmee instincten uit. Ik kan ook kiezen voor een andere invalshoek, zoals gedrag is datgene dat ik kan waarnemen. In dat geval kan ik bepaald gedrag als aangeboren beschouwen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over emoties Rolando Toro koppelt emoties aan innerlijke gevoelens. Ook noemt hij drie groepen taalgebruik om emotionele condities te beschrijven: - subjectieve taal, bijv. vrees en angst. - gedragstaal, bijv. weggaan en ontsnappen. - functionele taal, bijv. beschermen. Hij noemt twee groepen van acht basisemoties. Die van Scott: blij, bedroefd, geaccepteerd, afgewezen, bewust, verrast, boos en angstig. En die van Plutchiks: liefde, onderdanigheid, ontzag, afkeuring, berouw, minachting, agressiviteit en optimisme.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van emoties Ik maak geen onderscheid tussen de begrippen emoties en gevoelens, omdat ik geen verschil ken tussen innerlijke en uiterlijke gevoelens. Voordat ik de basiscursus geweldloze communicatie had gevolgd, omschreef ik mijn gevoel als: goed, fijn, prettig, ok, etc. Nu realiseer ik me dat dergelijke woorden nogal globaal zijn. Alsof ik met mijn arm veel toetsen op een piano tegelijk aansla. Ik wil me nu trainen gericht bepaalde toetsen aan te slaan. Dat goede gevoel, is dat blij, levendig, voldaan of ...? Ik merk dat mijn gevoel vaak een combinatie van toetsaanslagen is. Onze taal kent vele woorden voor de beschrijving van ons gevoel. Er zijn echter ook woorden die een gevoel lijken te beschrijven, maar vooral beschrijven hoe wij een gebeurtenis beoordelen. Enkele voorbeelden zijn: gebruikt, hoopvol, zorgeloos en niet gezien. Marshall Rosenberg noemt deze woorden quasi gevoelens. Ik vind het onderscheid tussen gevoelens en quasi gevoelens lastig. Voor mij heeft een duidelijk gevoelswoord vooral betrekking op een specifieke sensatie in mijn lijf. Verder heeft een duidelijk gevoelswoord betrekking op mezelf, zonder te verwijzen naar een oorzaak buiten mezelf. Daarom vind ik gespannen een duidelijker gevoelswoord dan geamuseerd. Los hiervan heb ik ook een voorkeur voor positief geformuleerde gevoelswoorden. Dus liever nerveus dan ongelukkig. Eckhart Tolle zegt in het boek De kracht van het NU het volgende over emoties: "Emotie betekent letterlijk 'verstoring'. Het woord is afgeleid van het Latijnse woord emovere, dat 'verstoren' betekent. Liefde, vreugde en vrede zijn drie toestanden van zijn, of liever, drie aspecten van de toestand van het verbonden zijn met Zijn. Ze hebben als zodanig geen tegenpool. Dat komt omdat ze voortkomen uit iets dat het verstand te boven gaat. Emoties daarentegen, die afkomstig zijn uit het dualistische verstand, zijn onderworpen aan de wet van de tegenstellingen. Dat betekent heel gewoon dat je geen goed kunt hebben zonder slecht. En wat dus in de onverlichte, met het verstand geïdentificeerde toestand soms ten onrechte plezier wordt genoemd, is gewoonlijk de kortdurende plezierkant van de onophoudelijk afwisselende cyclus van pijn en plezier." De uitleg van Eckhart Tolle vind ik nu nog wat hoog gegrepen voor mij. Voorlopig gebruik ik nog de positief geformuleerde gevoelswoorden van Marshall Rosenberg.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de fysiologie van instincten en emoties Een verhaal over het lymbisch systeem, de hersenschors, de nucleus accumbens, de amygdala, het autonome zenuwstelsel, de thalamus, de hypothalamus, objectieve fysiologische expressie en subjectieve emotionele ervaring.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de fysiologie van instincten en emoties Zijn verhaal over de fysiologie van instincten en emoties kan ik niet volgen. Ik lees veel losse opmerkingen, die ik niet met elkaar in verband kan brengen. Verder heb ik het vermoeden, dat bepaalde emoties te makkelijk worden gekoppeld aan bepaalde stoffen of aan bepaalde hersenstructuren. Ik vind een levend organisme te complex voor dergelijke oorzaak-gevolg uitspraken (kip-ei thematiek).

De vertaalde woorden van Rolando Toro over agressie en geweld Agressie is gekoppeld aan de instincten van lijfsbehoud en worstelen om te overleven. Geweld daarentegen is een ziekte van de identiteit, een uiting van de angst voor verscheidenheid. Antropologen lijken geen menselijke agressiviteit te kunnen toekennen aan onze voorouders. Er zijn aanwijzingen dat angst alleen afhangt van de afscheiding van adrenaline en woede van noradrenaline. Een ander verschil: angst geeft een bleek gezicht en woede geeft een rood gezicht.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van agressie en geweld Tja, het zou zo kunnen zijn. Ik blijf een levend organisme te complex vinden voor dergelijke uitspraken (kip-ei thematiek).

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het uiten van emotie Een emotie is op te wekken door bewust het uitingspatroon te activeren. Bij nauwkeurige observatie valt te zien, dat bij het uitingspatroon de onbewuste spieren niet meebewegen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het uiten van emotie Ik herken het verschil tussen bijvoorbeeld een oppervlakkige glimlach en een glimlach van binnenuit. Bij de tweede glimlach voel ik mijn ogen stralen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over emotionele uiting in psychotherapie Veel belangrijker dan het uiten van emoties als vorm van opluchting, is het juist en eerlijk uiten van emoties, de samenhang van die uiting. Zonder twijfel uiten gezonde mensen spontaan hun emoties in concrete situaties, terwijl zieke mensen ze tegenhouden, vermommen, verbergen of ze afreageren op onschuldige slachtoffers. Emoties die niet worden geuit, stapelen zich op in de vitale organen. Bij biodanza wordt huilen niet "onderdrukt", maar ook niet aangemoedigd.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van emotionele uiting in psychotherapie Wat er tijdens een vivencia aan emoties wordt geuit, dat is voor mij datgene wat er is. Ik laat dan de beoordeling achterwege of de uiting van emoties juist en eerlijk is en of er sprake is van samenhang. Ik focus me op mijn gevoelens, zodat ik me bewust blijf van mijn behoeften. In afstemming met mijn omgeving ga ik dan mijn behoeften vervullen. Op die manier blijft elke vivencia voor mij een ontdekkingstocht. Als docent sta ik steeds voor de keuze, in welke mate ik de keuze van een deelnemer beïnvloed. Ik wil in de rol van docent bewustzijn en verantwoordelijkheid van elke deelnemer promoten. In een dans wil ik mezelf graag verrassen door bewust nieuwe keuzes te maken, al naar gelang mijn impuls van dat moment, en daar mijn verantwoordelijkheid voor te nemen. Ik realiseer me dat leren en fouten maken hand in hand gaan. Toch vermijd ik graag de fout anderen te verwonden door op de dansvloer wild om me heen te gaan slaan. Dus ik doel op een vrijheid om fouten te maken, met oog voor de basale behoeften van anderen in mijn omgeving. Op die manier wil ik mezelf en anderen kennis laten maken met voorheen onbekende leefwijzen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over kunst en de emoties Helaas kent de psychologie een enorme leegte in de studie van fundamentele gevoelens. Op dit punt kunnen kunstenaars veel inspirerender zijn.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van kunst en de emoties Ik herken dat kunstenaars krachtig fundamentele gevoelens kunnen beschreven of weergeven. Ik vind het erg knap hoe een schrijver als Dostojevski me tot tranen kan ontroeren.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het redden van de instincten Onze instincten vormen een systematisch netwerk met biochemische en gedragsmatige effecten die op onze leefstijl worden geprojecteerd. Cultuur belemmert, ontwricht en verdraait de instincten en schept maatschappelijke en individuele ziektebeelden. In onze opleidingssystemen houden we ons meer bezig met het versterken van cognitieve vaardigheden en symbolische en abstracte waarneming, in plaats van een herstel van onze instincten. In onze cultuur is sprake van een onderontwikkeld identiteitsgevoel. Instinctieve impulsen evolueren tot gevoelens via protovivencia's, vivencia's en emoties. Doelstellingen van biodanza zijn: - redden van instincten; - bieden van een plek voor de ervaring van verbinding en empathie; - vechten tegen ideologieën en vooroordelen; - versterken van onze identiteit en veiligheid; - terugbrengen van gevoel van heiligheid in ons leven; - verhogen van ethisch bewustzijn.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het redden van de instincten De mogelijke angst voor instincten heeft voor mij te maken met de tweedeling natuur en cultuur. Ik denk dat mensen die cultuur waardevoller vinden dan natuur, een angst voor instincten hebben. In dit kader vind ik het perspectief van archetypen verhelderend. In onze cultuur komen archetypen die dicht bij de natuur staan, maar mondjesmaat uit de verf. Voorbeelden zijn de oermoeder en de wildeman. De evolutie van instinctieve impulsen tot gevoelens begrijp ik niet. In plaats van het woord ‘evolutie' geef ik de voorkeur aan ‘leiden tot'. De formulering wordt dan: aangeboren gedrag leidt tot een ervaring, wat weer leidt tot een tot een gevoel. Voor mij is een emotie gelijk aan een gevoel. Ik koppel een gevoel aan een (on)vervulde behoefte. Ik zie overeenkomst tussen een behoefte en een (proto-)vivencia, in de zin van: een vivencia als de ervaring van de vervulling van één of meerdere behoeften. In de discussie of gedrag wel of niet aangeboren kan zijn, heb ik een voorkeur mijn behoeften aangeboren te noemen. Gedurende mijn leven leer ik snel en minder snel deze behoeften te vervullen. Ik kan me voorstellen dat ik als baby me zo snel strategieën eigen maak om bepaalde behoeften te vervullen, dat deze strategieën aangeboren lijken. En om de ervaring en het gevoel er ook bij te betrekken: ik ervaar de uitvoering van een strategie en dat geeft me een bepaald gevoel. Een negatief gevoel is voor mij dan een prikkel een strategie te kiezen die wel leidt tot vervulling van behoeften en dus tot een positief gevoel leidt. Voor mij is de doelstelling van biodanza dat deelnemers steeds meer hun essentie ontdekken. De subdoelstelling ‘vechten tegen ...' zie ik als een strategie de ander te veranderen. Ik kies bij voorkeur voor strategieën, waarin ik bewust verantwoordelijkheid neem voor mijn eigen leven.

Reader 7: Identiteit en integratie

De vertaalde woorden van Rolando Toro over identiteit Een werkbare omschrijving van identiteit is: "het vermogen om zichzelf te ervaren als een unieke entiteit, als het centrum van beleving van de wereld, beginnend vanuit een onvermijdelijke en dynamische lichamelijke vivencia". De onverenigbaarheid met lichaamsvreemde elementen is een biologische uitdrukking van identiteit. De ontwikkeling van de identiteit hangt af van de ontwikkeling van ons zenuwstelsel en van de relatie met onze omgeving. Bewustzijn van identiteit is het vermogen zichzelf te ervaren als unieke entiteit en als het middelpunt van wereldbeschouwing. In het proces van liefde vermindert het individu de kracht van zijn eigen identiteit om met de andere persoon te worden geïdentificeerd. Zelfrespect is gebaseerd op de affectieve kwalificatie van onze ouders en anderen die ons nabij zijn. Tot op welke hoogte identificeert ieder individu zich met de vrouwelijke of mannelijke rol die zijn ouders voorspiegelen? Dit bepaalt de aard van onze toekomstige seksuele reacties. Het mannelijke is doordringend (yang) en het vrouwelijke ontvangend (yin). In principe gaat het kind uiteindelijk zijn eigen rol (mannelijk of vrouwelijk) accepteren; dit is echter niet altijd het geval (homoseksualiteit). Identiteit en alteriteit zijn de polariteiten van waaruit alle mogelijkheden van bestaan worden gegenereerd en georganiseerd. Lévinas definieert alteriteit als "het onophefbaar anders-zijn van de Ander". Identiteit wordt vernieuwd door voortdurend om te gaan met het andere. In intase (= naar binnen gerichte extase) ervaren we de identiteit van de Totaliteit.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van identiteit Inzake identiteit is Arnold Cornelis een belangrijke inspiratiebron voor mij. In het boek "Logica van het gevoel" zegt hij het volgende over identiteit: - Identiteit is het vermogen om de resultaten van leerprocessen in het verleden te combineren met de ontwikkeling van leerprocessen in de situatie van het heden en wel op zulk een wijze dat nieuwe leerprocessen in de toekomst mogelijk zullen zijn [p 617]. - De identiteit wil alles leren [p 633]. - Mensen die als identiteit bestaan, kunnen autonoom informatie produceren en afgeven [p 703]. De zinsnede 'alles willen leren' vind ik ook in biologische zin van toepassing. Ons immuunsysteem leert constant van bijvoorbeeld nieuwe bacteriën. Niet altijd met hetzelfde succes, dan worden we ziek of overlijden we. Het spreekt me aan hoe Rolando Toro zelfrespect koppelt aan de affectieve kwalificaties van ouders. Ik kan me inderdaad niet voorstellen hoe op eigen zelfrespect kan ontwikkelen. Wat Rolando Toro zegt over seksuele identiteit en rol vind ik onzin. Hoezo "zijn eigen rol accepteren"? Een rol accpeteren? Is mijn geaardheid een rol of een keuze, net zoals mijn blanke huidskleur wellicht een rol of een keuze is? Lariekoek! En het woord "eigen"? In de keuzes die ik maak, voel ik me niet gebonden aan zoiets als een eigen rol. Ik ben die ik ben en ik leef niet een bepaalde rol. Het komt op mij over, dat homoseksualiteit niet past in het denkkader van Rolando Toro. Ik krijg de indruk, dat hij homoseksualiteit ziet als een afwijking. In mijn ogen doet hij daarmee een groot onrecht aan alle homoseksuele mensen. Inzake de woorden yin en yang kies ik voor allerlei vertalingen, behalve voor de vertaling 'vrouwelijk' en 'mannelijk'. Ik vind dat ieder mens yin en yang in zich heeft. Liefde voor mijn partner hoeft voor mij niet samen te gaan met een minder krachtige eigen identiteit. Voor mij houdt liefde in dat ik het anderszijn van mijn partner in de ogen kijk, respecteer en bewonder voor wat het voor mijn partner betekent: het is haar identiteit, haar onvervreemdbare en unieke wezen (met dank aan het "scenario van het (huwelijks) relatiedrama"). Ik begrijp niet dat Rolando Toro identiteit en alteriteit als polariteiten betitelt. In mijn woorden heeft elke persoon een eigen identiteit en is daarmee uniek. De uitleg die bij het woord alteriteit wordt gegeven, maakt voor mij alteriteit tot een synoniem van identiteit.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over dissociatie van identiteit Het ontbreekt gedissocieerde personen aan de minimale voorwaarden zichzelf te evalueren, omdat hun referenties buiten henzelf liggen en ze niet het vermogen tot zelfperceptie hebben. Er zijn vier hoofdvormen van existentiële dissociatie: - psychosomatische dissociatie; - dissociatie tussen leven en werk; - dissociatie tussen het individu en de soort; - dissociatie tussen het individu en de natuur.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van dissociatie van identiteit In mijn rol als biodanzadocent ben ik niet van plan me actief te richten op de genezing van de deelnemers. Ik doe mijn dans met zo min mogelijk dissociaties en ik laat de anderen hun dans doen, met en zonder dissociaties.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza en integratie van identiteit Biodanza is, per definitie, een systeem voor het integreren van menselijke mogelijkheden. Integreren betekent het coördineren van de activiteiten van verschillende subsystemen om de harmonieuze werking van een groter systeem te bereiken. Het meest subtiele en krachtige middel om door te dringen tot de geïntegreerde identiteit is de dans. Tijdens de biodanza-oefeningen zijn de deelnemers meer dan ooit zichzelf: gerespecteerd, gewaardeerd, geliefd en geaccepteerd. Ze ervaren hun lichaam als een bron van plezier en tegelijkertijd als mogelijkheid om zich op creatieve wijze uit te drukken. De twee grote tegenpolen (identiteit en regressie) waarbinnen het proces van identiteit steeds opnieuw plaatsvindt, worden zodoende sterk geactiveerd binnen biodanza.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza en integratie van identiteit Ik vind de uitspraak over de bijdrage van biodanza aan de integratie van identiteit behoorlijk pretentieus. Zo'n uitspraak doe ik zelf niet, omdat ik het leven daarvoor te complex vind. Biodanza-oefeningen zijn voor mij een wereld zonder verbale communicatie. In het dagelijkse leven gebruik ik wel verbale communicatie. In die verbale omgeving wil ik ook mezelf zijn. Een bruikbaar hulpmiddel voor mij is het model van geweldloze communicatie, zoals dat door Marshall Rosenberg is uitgewerkt. Ik neem daarin mijn eigen verantwoordelijkheid voor de vervulling van mijn behoeften. Ik mis de rol van ieders verantwoordelijkheid in de uitleg over de integratie van identiteit. Ik zie slechts enige relatie tussen het duo 'lichaam als een bron van plezier en de mogelijkheid zich op creatieve wijze uit te drukken' en het andere duo 'identiteit en regressie'. Het eerste duo is voor mij beide van toepassing op identiteit. Regressie ervaar ik als opgaan in het geheel, in die zin heeft het voor mij meer met zijn te maken dan met plezier. Ook associeer ik regressie minder met creativiteit.

Reader 8: Trance en regressie

De vertaalde woorden van Rolando Toro over trance en regressie Trance komt van transire, wat overgaan, zich verplaatsen betekent. De gebruikelijke betekenis ervan is het veranderen van iemands bewustzijnstoestand. Toestanden van trance gaan altijd samen met kinesthetische en neurovegetatieve veranderingen. De toestand van regressie is een psycho-fysiologische terugkeer naar het foetale of perinatale (net voor en na de geboorte) stadium. Trance en regressie zijn verschijnselen die vaak tegelijkertijd plaatsvinden. Iedereen kan in trance raken.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van trance en regressie Ik interpreteer trance en regressie beide als veranderingen van bewustzijnstoestand. Met regressie heb ik geen bewuste ervaring. Binnen en buiten biodanza ervaar ik allerlei bewustzijnsveranderingen. Voor mij spelen die bewustzijnsveranderingen zich in het nu af. Regressie doet me denken aan de ideeën van Ken Wilber. Ik doel dan niet op de ervaring van een regressie, maar op een mogelijk gebruik van regressie. In mijn woorden bedoel ik gebruik van regressie als strategie om in contact te komen met een ‘zuiverder/beter/puurder' leven, zoals dat wellicht in de kindertijd het geval was. Ken Wilber introduceert het begrip pre/trans-verwarring. De pre en trans hebben betrekking op de levensfase van de ratio. Hij onderscheidt twee strategieën om onze ratio een plek te geven in ons leven. De ene is teruggaan naar onze kindertijd (pre-ratio) en de andere is de ratio doorleven richting de levensfase van de spiritualiteit (trans-ratio). Hij ziet de trans-strategie als een constructieve manier om de ratio een plek te geven in ons leven. De pre-strategie vindt hij een stap terug in onze ontwikkeling. Ik herken zijn redenering aan den lijve. Ik ben een paar decennia veel met de ratio bezig geweest en ik kan de ratio nu steeds beter een plek geven als instrument. De ratio bepaalt steeds minder mijn leven en tegelijk pluk ik de vruchten van de ratio. Ik ervaar dit als een doorleven van de ratio. Mijn bewustzijnsveranderingen omschrijf ik als meer en minder geconcentreerd ‘opgaan in' een activiteit. De activiteit kan dansen zijn, maar ook TV kijken of wandelen in het bos. Of motoronderhoud: zie het boek "Zen en de kunst van het motoronderhoud". Het boek ‘The marriage of the sun and moon' van Andrew Weil gaat over bewustzijnsveranderingen. Hij beschrijft vooral allerlei drugs die na consumptie leiden tot een veranderde bewustzijnstoestand. Hij noemt drugs hulpmiddelen om te komen tot yin-ervaringen, een ervaring van het geheel, zonder focus. Anders gezegd: middelen om de maan-zijde van ons leven te ervaren. Zoals de titel van het boek al zegt, doet Andrew een pleidooi voor een huwelijk tussen yin- en yang-ervaringen. De hersenchirurge Jill Bolte Taylor beschrijft op internet haar eigen herseninfarct. Wat ik daar van opsteek, is dat mijn rechter hersenhelft me een beeld geeft van alle indrukken in en om mij heen. De linker hersenhelft zorgt voor mijn identiteit, mijn herinneringen, mijn ervaringen, etc. Zonder linker hersenhelft ervaarde Jill de wereld als ‘lala-land', een wonderschoon geheel waarin haar eigen lichaam vervloeit met haar omgeving. Ik kan me zo voorstellen dat bij trance mijn rechter hersenhelft in meer en mindere mate mijn bewustzijn beïnvloedt. Eckhart Tolle zegt over ons verstand dat het een instrument is, een hulpmiddel. Je kunt het voor een bepaalde taak gebruiken en na gebruik berg je het weer op. In termen van linker en rechter hersenhelft en bewustzijn interpreteer ik dit als: ik hoef mijn bewustzijn niet constant door mijn linker hersenhelft laten bepalen.

Reader 9: De mythologische en filosofische oorsprong van biodanza

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de mythologische en filosofische oorsprong van biodanza Uit de mythen zijn buitengewoon krachtige archetypische modellen te redden: 1. de goddelijke aanwezigheid in de natuur (het aardse): Demeter; 2. extase door middel van plezier: Dionysos; 3. de kracht van muziek en poëzie: Orpheus; 4. eenheid van de mens met het universum: Pythagoras; 5. het universum in beweging en de eeuwige terugkeer: Herakleitos; 6. liefde en compassie: Christus.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de mythologische en filosofische oorsprong van biodanza Ik zie de inhoud van deze reader als een verzameling van inspiratiebronnen van Rolando Toro. Zijn keuze heeft voor mij weinig meerwaarde. Hij benoemt mooie thema's. Voor mij zijn deze thema's niet persé gekoppeld aan de genoemde personen of goden. De verhalen die mij inspireren, wisselen van tijd tot tijd.

Reader 10: Contact, strelen en liefkozen

De vertaalde woorden van Rolando Toro over contact en strelen Contact is een bron van gezondheid en de belangrijkste therapeutische handeling. De huid vervult niet alleen de functie van scheiden, maar ook van verenigen. Contact maakt een informatiestroom tussen twee of meer systemen mogelijk. De overdracht van signalen voltrekt zich door continuïteit, niet alleen door naburigheid. Zo behoort telepathisch contact ook tot de mogelijkheden. Strelen is een uiting van affectie door middel van lichamelijk contact, waarvan de balans tussen het verlangen om te geven en het verlangen om te krijgen een essentiële voorwaarde is. De streling is het meest effectieve middel voor het teweegbrengen van integratieve veranderingen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van contact en strelen Ik denk dat contact een voorwaarde tot leven is. En net zoals Rolando Toro zegt, contact in al zijn mogelijkheden. In het contact probeer ik te zijn wie ik ben. Of anderen me nu meemaken als biodanzadocent, als verzorgende of als buurman, steeds wil ik in het contact zijn wie ik ben. Van Rupert Sheldrake heb ik begrepen, dat telepathisch contact eerder optreedt bij mensen die zich nauw verbonden voelen met elkaar. Dat vind ik een mooie invalshoek voor wetenschappelijk onderzoek: hoe zien de onderzoeksresultaten er uit, als de onderzochte personen zich nauw verbonden voelen met elkaar?

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de grondslagen van contacttherapie Contacttherapieën betekenen een echte wetenschappelijke toename van grensoverschrijdend gedrag. Contact als therapie kent religieuze, antropologische en experimentele voorlopers. Steeds blijkt weer de positieve waarde van contact. Strelingen en liefkozingen activeren het hart/longsysteem, heffen chronische defensief-motorische spanningen op en versterken het immuunsysteem.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de grondslagen van contacttherapie Ik vind het nogal een open deur, dat contact, strelen en liefkozen positieve effecten heeft op onze gezondheid.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over psychotherapie en lichamelijk contact Bij diverse therapieën komt lichamelijk contact vooral in de vorm van aanraken en mist het daarmee de meerwaarde van strelen. De hoedanigheid van lichamelijk contact heeft verschillende vormen: - mechanisch contact (autoritaire benadering zonder feedback); - cognitief intellectueel contact (onderzoekende manier van contact); - bio-energetisch contact (diagnostische en quasi-logische wijze van contact); - gevoeligheidstraining (contact gericht op trainen van gevoeligheid); - strelen (contact wordt geleid door seksueel instinct en liefde); - strelen in groep van vijf (idem, door meerdere personen); - contactdans (contact tijdens dansen veroorzaakt kinesthetisch plezier en algehele erotisering).

Mijn opmerkingen naar aanleiding van psychotherapie en lichamelijk contact Ik herken helemaal de meerwaarde van aanraken vanuit liefde. Ik vind het waardevol me bewust te zijn van de verschillen vormen van aanraken.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over contact, strelen en liefkozen Veel biodanzaoefeningen bevatten de lichamelijke ontmoeting en hebben verschillende kenmerken: - afstemming; - wederzijds initiatief; - synchroniciteit; - vloeibaarheid; - psychotonische dialoog (de geest stimulerend); - euritmie - wederkerigheid; - integratie; - diversificatie; - compressie/decompressie; - onvoorwaardelijkheid; - expressiviteit. Contact en strelen hebben fysiologische en andere effecten op ons lichaam. Enkele invalshoeken zijn: - de zelfregulering; - de organen; - de endotherme basis; - het instinct; - emoties en gevoelens; - seksualiteit; - perceptie en bewustzijn; - het bestaan. Het overwinnen van starheid is een evolutionaire vooruitgang op organisch en existentieel niveau. Lichamelijk contact, en vooral de streling, activeert onze identiteit, zet het in beweging, transformeert het en maakt het sterker. Onze identiteit wordt geprojecteerd via de huid, onze perceptie van begrenzing. Hoe een deelnemer de dans van een compacte groep ervaart, geeft inzicht in mogelijke remmingen bij deze deelnemer. Mensen met een angst voor contact kunnen beter aan de buitenkant van de compacte groep plaatsnemen. In de compacte groep zijn drie categorieën van strelingen: - de gevoelige streling; - de actieve streling (gerichter); - het uitwisselen van kussen. Bij de laatste twee categorieën is onderlinge afstemming een voorwaarde. Als de ander niet meebeweegt, is dit een manier waarop de ander aangeeft nu niet in te zijn voor deze vorm van streling. In een compacte groep is ruimte voor oprecht, fijngevoelig, zich ontwikkelend en wederkerig contact. Aanwijzingen voor een gezonde houding tegenover strelingen zijn iemands vermogen om net zoveel gestreeld te worden als hij/zij wil, helder en duidelijk te reageren en, anderzijds, het vermogen om de vrijheid van anderen te respecteren. Wil een relatie oprecht zijn, dan moet zij wederkerig en in feedback zijn.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van contact, strelen en liefkozen Ik herken de diversiteit van de lichamelijke ontmoeting en kan me voorstellen dat de effecten ervan divers zijn. Ik zie ouder worden als de kunst van het flexibel blijven/worden, op welk terrein dan ook. In die zin wil ook ik starheid overwinnen. Ik waardeer het belang van afstemming bij de intensere strelingen in de compacte groep. Steeds in het nu afstemmen wat ik wil en wat de ander wil.

Reader 11: Biodanza en menselijke beweging

De vertaalde woorden van Rolando Toro over bewegingstheorie Het denkbeeld dat bewegingswetenschap niet meer is dan psychomotoriek, heeft vertragend gewerkt op een integratieve, holistische opvatting. Bij voorkeur bevat de bewegingswetenschap ook factoren als existentiële houding, zelfrespect en de functie van veilige hechting.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van bewegingstheorie Een holistische benadering spreekt mij aan. Ik kan niet inschatten, hoe holistisch de reguliere bewegingswetenschappen anno 2009 zijn.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het bewegingsmodel van biodanza Het model is gebaseerd op twee assen. Op de horizontale as staat hoe bewust de beweging ervaren wordt. Links de pool van bewegingsbewustzijn en rechts de pool van de oceanische ervaring, een vorm van trance. Op de verticale as staat de mate van gratie. Beneden is de pool van genetisch potentieel ("lompe" bewegingen) en boven is de pool van gratie (gracieuze bewegingen). Zo ontstaan vier kwadranten. - het kwadrant linksonder omvat lichaamshouding en integratie van lichaamstrekken; - het kwadrant rechtsonder omvat energetische homeostase en systemische zelfregulering; - het kwadrant linksboven omvat integratie van actie, creativiteit en vastberadenheid; - het kwadrant rechtsboven omvat biokosmische integratie en herprogrammering van het levensverhaal. Vanuit de pool van het genetisch potentieel stijgen de vijf lijnen van potentie (vivencia?) op. Veel lichaamsdisciplines kunnen geplaatst worden in beide linker kwadranten. Biodanza wil actief zijn in alle kwadranten. Een beschrijving per kwadrant: Kwadrant 1 - Bewuste beweging. In het eerste kwadrant is weerstand en coördinatie belangrijk. Weerstand is het vermogen om opgewassen te zijn tegen uitwendige krachten. Coördinatie is de syntonie (afstemming) en synchronisatie van alle bewegingen. Voorbeelden buiten biodanza: Gymnastiek en klassieke dans. Voorbeelden binnen biodanza: Loop met synergie, Yang-dans, Dans van maximale extensie, Generatieve houding code 1, Oppositie & grenzen. Kwadrant 2 - Creatieve beweging. In het tweede kwadrant gaat het om soepelheid, flexibiliteit, synergie, vloeibaarheid, elasticiteit, extensie en eutonie (balans van spierspanning). Voorbeelden buiten biodanza: T'ai Chi Chuan, Capoeira. Voorbeelden binnen biodanza: Dansen uit de lijn van creativiteit, Dansen van vitaliteit, Expressieve dansen, Ritmische dansen, Caribische dansen. Kwadrant 3 - Mystieke beweging. In het derde kwadrant gaat het om lichtheid. Voorbeelden buiten biodanza: ? Voorbeelden binnen biodanza: Dansen uit de lijn van transcendentie, Archetypische dansen, Dansen van extase, Ceremonieën van regressie. Kwadrant 4 - Instinctieve beweging. In het vierde kwadrant gaat het om vitale kracht, ritme en wiegen, balans, expressie en euritmie/syntonie. Voorbeelden buiten biodanza: ? Voorbeelden binnen biodanza: Compacte groepen, Tunnel van strelingen, Erotische dansen, Dansen van kinetisch plezier, Dansen van liefde, Strelen, Geven en ontvangen van geborgenheid, Aquabiodanza. De lichaamshouding is het resultaat van een langdurig relatieproces met de wereld. De ritmische dans is misschien wel de meest archaïsche dansvorm. Het is de melodie die de affectieve, communicatieve, warme factor bevat. Van ritme naar melodie is een stap van instinct naar emotie. Bewegen met een ander is een complexe activiteit. Er komen factoren bij kijken, die te maken hebben met affectiviteit, eutonie, erotiek, wederzijdse coördinatie, etc. Een ontmoeting is ook een vorm van bewegen met de ander. De vertraagde beweging heeft geen doel. Dit opent een mogelijkheid voor kinesthethische perceptie. Beweging met een natuurlijke snelheid zijn neurofysiologisch gestructureerd rond bewuste doelstellingen of de automatismen van de skeletspierfuncties. De trage beweging bevordert senso-motorische integratie, vermindert de invloed van het ego en brengt een trancetoestand teweeg.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het bewegingsmodel van biodanza Het spreekt me aan, hoe Rolando Toro ook de bewegingen in verschillende mate van trance opneemt in zijn bewegingsmodel. Ik interpreteer de horizontale as met verschillende vormen van bewustzijn. Met Eckhart Tolle in mijn achterhoofd denk ik dat de pool van bewegingsbewustzijn niet automatisch een hoog bewustzijn betekent. Bewustzijn in de zin van: aanwezig in het nu zijn. Als ik in gedachten beweeg of op routine beweeg, ben ik niet aanwezig, sta ik niet in contact met (mijn) bewustzijn. Eckhart maakt onderscheid tussen vorm en ruimte. De vorm is vergankelijk, de ruimte blijft. Vandaar dat hij pleit voor groei van bewustzijn als primaire doel in ons leven. Een bewustzijn dat steeds minder versluierd wordt door verleden en toekomst. In die zin zie ik de horizontale as als volgt. Bij de linker pool staat vorm en bij de rechter pool staat ruimte. Mijn groeiproces is om steeds meer in het nu langs deze as te bewegen. Rolando Toro plaatst op de verticale as volgens mij de evolutie van de motoriek: van ritme naar gracieus. In plaats van het woord evolutie denk ik eerder aan een woord als herontdekken. Ik vind dieren een groot deel van hun leven gracieus bewegen. Door ons gebruik van stoel, auto en andere hulpmiddelen zijn we volgens mij steeds minder gracieus gaan bewegen. Daarom zie ik de verticale as als de as die beschrijft welk deel van onze spieren we gebruiken. Een yoga-docent die tevens actief was het nationaal ballet, omschreef zijn lessen als een reconstructie van het menselijk lichaam. Met zijn oefeningen wist hij allerlei ongebruikte spieren bij mij te prikkelen. Ik denk hoe meer spieren ik kan gebruiken bij mijn beweging, hoe gracieuzer ik me beweeg. Ik herken wat Rolando Toro zegt over vertraagde bewegingen. Zoiets had ik in andere woorden gelezen over het werk van Danis Bois. Hij praat over sensoriële bewegingen en motorische bewegingen. De sensoriële bewegingen voelen we bewust en de motorische bewegingen doen we vaak op routine. En voor nauwkeurig voelen helpt een vertraagde beweging. Verder zegt hij dat bewegen een elementaire voorwaarde tot leren is. Dat herken ik, ervaring (bewegen!) is voor mij de beste leermeester. In de reader staat ‘de vijf lijnen van potentie'. Ik vermoed dat hiermee de vijf lijnen van vivencia worden bedoeld (vitaliteit, affectiviteit, creativiteit, sexualiteit en transcendentie) Ik onderstreep volledig dat mijn lichaamshouding weerspiegelt hoe mijn relatie met de wereld is. Daarom vind ik het zinvol zelfonderzoek naar mijn overtuigingen te doen. Tot nu toe vind ik de overtuiging zoals Eckhart Tolle die verwoordt, een inspirerende overtuiging. Ik verwacht dat een dergelijke overtuiging zich op termijn zal weerspiegelen in mijn lichaamshouding. De koppeling van ritme aan instinct en melodie aan emotie herken ik niet. Een ritme geeft mij ook een emotie, net als een melodie. De ritmische dans mag dan de meest archaïsche dans zijn, ik vermoed dat de doorsnee mens in een primitieve stam gracieuzer beweegt dan de doorsnee hedendaagse mens. Een mooie aanvulling op bewegen vind ik de beweging met de ander. De beweging met de ander houdt mij makkelijk in het nu. Steeds ben ik aan het afstemmen met de ander.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het autonome zenuwstelsel Het autonome zenuwstelsel bestaat alleen uit motorische zenuwen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het autonome zenuwstelsel Enerzijds een open deur: dankzij mijn autonome zenuwstelsel beweeg ik. Verder kan ik weinig met deze tekst, gezien de complexiteit van het menselijk lichaam.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over bewegingspathologieën Enkele bewegingspathologieën: - verhoogde motoriek; - verminderde motoriek; - veranderingen van expressie; - afwijkingen van spierniveau; - afwijkingen op gedragsniveau. Biodanza biedt psycho-fysieke harmonisatie en integratie, die beide een noodzakelijk en onmisbaar onderdeel van de motoriek zijn.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van bewegingspathologieën Een krachtig aspect van biodanza vind ik de beweging vanuit genieten. En dat met betrekking tot allerlei soorten bewegingen. Ik kan me zeker voorstellen, dat zo'n positieve, gevarieerde manier van bewegen een genezende invloed heeft op bewegingspathologieën.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de loop De loop is de duidelijkste uiting van iemands houding ten opzichte van het leven. Een analyse van de loop levert een snelle diagnose van de persoonlijkheid op. De loop weerspiegelt de ernstige dissociaties van het individu. De fysiologische loop voldoet aan de volgende eisen: - synergie (afwisseling van de assen van de schouders en de heupen); - integratie van de benen met de romp; - integratie van de borst met het bekken; - affectieve motivatie van de loop; - aanpassende regulering van de loop; - reguleren van de snelheid van de loop in organische tijd. De grootste dissociaties treffen we aan op de volgende niveaus: - dissociaties van het hoofd ten opzichte van de romp; - dissociaties van de armen ten opzichte van de borst; - dissociaties op het niveau van het middel (bovenste en onderste deel van het lichaam); - dissociaties van de benen ten opzichte van de rest van het lichaam. In biodanza stellen we drie manieren van lopen voor: - lopen met synergie (lopen op het tempo van de muziek, armen en benen bewegen tegengesteld); - fysiologische loop (vergrote pas, ten behoeve van vrijmaken van het bekken); - affectieve loop (impuls om te lopen ontstaat in de borst).

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de loop Ik onderschrijf dat mijn loop weerspiegelt, hoe ik in mijn leven sta. Nu ik me dit realiseer, kan ik mijn loop bij biodanza nog beter vanuit mijn gevoel doen en mijn loop dus minder laten bepalen door de muziek. Nu kan ik nog meer de loop-oefening waarderen, nu ik me realiseer hoe mijn loop mijn levenshouding weerspiegelt.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het observeren van lichaamsbewegingen Enkele suggesties inzake observaties van een dans: Algemene structuren - formele motivatie (hoe ziet het eruit); - expressieve motivatie (ingehouden of echte vivencia); - mechanische herhaling; - chaotische bewegingen. Energetische aspecten - hyperkinetische dansen (overmatige activiteit); - astenische dansen (zonder energie); - eutonische dansen; - gespannen dansen; - ontspannen dansen. Relatie met de wereld en zichzelf - beweging van bevrijding (vanaf de borst naar buiten); - beweging van verinnerlijking (richting de borst naar binnen); - foetale bewegingen; - heroïsche bewegingen; - dansen van onvolgroeidheid, onschuld en spel; - erotische dansen; - centrale bewegingen (stabiliteit); - uitgaande bewegingen (extravert). Beweging, houding en expressie versterken iemands zelfbewustzijn op krachtige wijze.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het observeren van lichaamsbewegingen Een handige voorzet voor de observatie van lichaamsbewegingen. Tegelijk ben ik voorzichtig om aan mijn observaties conclusies te verbinden.

Reader 12: Vitaliteit

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de definitie van vitaliteit Vitaliteit wordt in algemene bewoordingen gekarakteriseerd als een goed niveau van gezondheid en organische harmonie. Vanuit existentieel oogpunt betekent vitaliteit het bezitten van een sterke wil om te leven en beschikbare energie om te handelen. Gevoelens van inwendig geluk, enthousiasme en existentiële vervulling zijn kenmerkend voor een vitaal persoon. Het is verwonderlijk dat het concept van vitaliteit niet is gedefinieerd in ofwel de biologie ofwel de psychologie.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de definitie van vitaliteit Ik zie nauwelijks verschil tussen het begrip vitaliteit en het begrip gezondheid. Gezondheid associeer ik ook met een sterke wil om te leven, etc. Verder mis ik in de definitie van vitaliteit expliciete aandacht voor begrippen als rust en ontspanning. Voor mij geldt: zonder rust geen actie en zonder ontspanning geen inspanning.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over verbinding met het leven Een soort oeroude wijsheid leidt levende wezens naar de voedende bronnen van de wereld; hun perceptie richt zich op datgene wat leven en nog meer leven in hen opwekt. We zouden kunnen stellen dat ziekte het onvermogen is om een terugkoppeling tot stand te brengen met alles wat in onze omgeving levend is. De doorsnee bewoner van de wereldsteden verenigt zich met dode dingen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van verbinding met het leven Ik had verwacht in dit hoofdstuk ook gerefereerd wordt naar het begrip vitaal onderbewuste. Dat begrip komt bij me op, als ik lees over ‘een soort oeroude wijsheid'. Volgens mij noemt Arnold Cornelis deze wijsheid ons gevoel. In mijn woorden leidt dit gevoel mij naar mijn essentie.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over indicatoren van vitaliteit De indicatoren van vitaliteit kunnen, tot op zekere hoogte, niveaus van orde (gezondheid) als ook die van onbalans (ziekte) onthullen. Een kleine groep gezondheidsindicatoren kan op indirecte wijze de niveaus van orde van het levend menselijk systeem onthullen. Enkele veelbetekenende indicatoren van vitaliteit: - inspanningscapaciteit; - vitaliteit van bewegen; - stabiliteit van het autonoom zenuwstelsel; - kracht van de instincten; - voedingstoestand.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van indicatoren van vitaliteit Met de indicatoren van vitaliteit krijg ik via observaties buiten mijn lichaam informatie over de vitaliteit van mijn lichaam. Ik vind het waardevoller deze informatie via de sensaties van mijn lijf te ontvangen. Dat wil ik anderen bijbrengen met biodanza: kom in contact met je eigen lijf.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over belangrijke indicatoren van autonome stabiliteit Rolando Toro gebruikt drie indicatoren van de autonome stabiliteit: - E.C.G. en bloeddruk; - ademhaling; - zelfregulering van de lichaamstemperatuur. Ademhalen is de meest directe manier om aansluiting te krijgen met het lichaam en met het universum. Temperatuur kan twee basisrichtingen hebben: naar buiten of naar binnen, al naar gelang de overhand van respectievelijk het sympathische of het parasympathische zenuwstelsel.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van belangrijke indicatoren van autonome stabiliteit Ik vind dit verhaal nogal klinisch. Ik zie het als een poging van Rolando Toro om wetenschappers met een mechanistische visie te overtuigen van de voordelen van biodanza.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over autonome verbindingen met het immuunsysteem Nog niet zolang geleden is bewezen, dat er een vorm van communicatie bestaat tussen het zenuwstelsel en het immuunsysteem.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van autonome verbindingen met het immuunsysteem Met of zonder bewijs: een ieder maakt zijn werkelijkheid. Ik ga niet uit van dé werkelijkheid. Andrew Weil maakte me er op attent, hoe sterk de denkwijze zijn eigen interpretatie kan opleggen aan waarnemingen: hoe het kan zien wat het verwacht te zien en niet ziet wat het niet verwacht te zien. Ik ben benieuwd hoe goed ik in staat ben de beperkingen van mijn eigen denkwijze te doorzien...

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het neuro-endocrien immuunsysteem Het zenuwstelsel, de endocriene klieren en het immuunsysteem zijn nauw geïntegreerd en onderling afhankelijk.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het neuro-endocrien immuunsysteem In mijn werkelijkheid hangt alles met alles samen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het belang van het lichaam De tendens om het lichaam te beschouwen als een net van energie, is een manier om abstractie in te voeren. Een dergelijke benadering ontneemt de mens zijn lichaam. Het lichaam is vorm en sensatie. Het lichaam bezit intrinsieke schoonheid of lelijkheid. Het lichaam is gekoppeld aan verlangen in die mate dat ze één enkele realiteit zijn.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het belang van het lichaam Als ik het goed begrijp, gebruikt Rolando Toro het woord lichaam voor de mens als geheel. Dus bijvoorbeeld niet in het perspectief van de dualiteit lichaam - geest. Het verrast mij dat Rolando Toro praat over intrinsieke schoonheid of lelijkheid. Op die manier introduceert hij weer de dualiteit. De zin "Het lichaam is gekoppeld aan verlangen in die mate dat ze één enkele realiteit zijn" zal wel het resultaat zijn van vertaling op vertaling. Zo geformuleerd, begrijp ik deze zin niet.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over een integrale visie op vitaliteit Vitaliteit heeft belangrijke genetische componenten die in het bestaan wel of niet tot uiting kunnen komen. Eén van de doelstellingen van biodanza is om de ecofactoren te verschaffen die het uiten van de genetische mogelijkheden van vitaliteit mogelijk maken. We moeten erkennen dat iemands indicatoren van vitaliteit niet constant zijn en in verschillende perioden van het leven aanzienlijk verschillen. De invloed die existentiële motivaties zoals liefde en creativiteit hebben in de waarde van de aanwijzingen van de indicatoren is buitengewoon groot. Een verandering van omgeving en vooral contact met de natuur beïnvloeden de indicatoren ook op een beslissende manier. Daarom moet het probleem van vitaliteit worden bestudeerd vanuit een integraal perspectief, met inachtneming van de complexiteit van de relatie die het levende systeem heeft met zijn ecologische context.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van een integrale visie op vitaliteit Ik herken hoe biodanza mij helpt me vitaler/gezonder te voelen. Jammer voor de mechanische wetenschappers: de indicatoren van vitaliteit zijn niet constant. Nog een tegenvaller: vele zaken hebben invloed op de vitaliteit. Ik vraag me af, met welk doel Rolando Toro de vitaliteit wil bestuderen. Verwacht hij een meerwaarde van meer detailinformatie over vitaliteit? Of wil hij meer zicht krijgen op de wisselwerking tussen de lijn van vitaliteit en de andere lijnen van vivencia? Ik zie meer heil in het geven van allerlei vivencia's. Met de opgedane ervaring verwacht ik steeds beter een passende vivencia aan een groep te kunnen presenteren. En dan praat ik over een groep, waarbij het nog maar de vraag wat elke individuele deelnemer oppikt van de zorgvuldig samengestelde vivencia.

Reader 13: Seksualiteit

De vertaalde woorden van Rolando Toro over seksualiteit in het algemeen Seksualiteit en leven zijn onvoorwaardelijk met elkaar verbonden. Seksueel verlangen betekent een sterke motivatie om te leven. Erotische energie is de kosmische energie die leven voortbrengt. De tijd waarin wij leven, wordt niet gekenmerkt door de ontwikkeling van onze erogene mogelijkheden. Feitelijk is het juist tegenovergesteld. De vermindering van verlangen en seksuele motivaties in onze tijd kan worden beschouwd als een antropologische catastrofe. Seksualiteit is een manier van zijn, het omvat ons hele wezen. De vivencia van seksualiteit is een uiting van ons vitaal onderbewuste. De geheime kracht van onze existentiële motivaties is seksualiteit. De vivencia van seksualiteit is eigenlijk lichamelijk en kan later worden afgeleid naar fantasieën of bezigheden. Het meest intense plezier wordt bereikt wanneer het meest intense verlangen wordt bevredigd. In biodanza bestaan oefeningen die uitsluitend zijn bedoeld om uit te monden in verlangen. Hoe sterker de verlangens, des te intenser het zoeken naar communicatie en contact wordt. De deelnemer leert om diep verlangen te ervaren en te proberen dit buiten de oefensessie te bevredigen, in de wereld van moeilijkheden.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van seksualiteit in het algemeen Inzake seksualiteit en leven: Een paar miljard jaar hadden de bacteriën het rijk alleen hier op Aarde. Bij bacteriën is geen sprake van nakomelingen. Onder gunstige omstandigheden blijft een bacterie in leven. Bacteriën wisselen onderling DNA uit, waardoor onderlinge verschillen ontstaan. Deze drang naar variatie lijkt een link te hebben met het vitaal onderbewuste. Vanuit een ander perspectief kan ik ook zeggen, dat juist die vorm van organismen overleeft, die ook oog heeft voor onderlinge variatie. Bij de bacterie en zijn nakomelingen is dat blijkbaar het geval. Een voorwaarde voor de ontwikkeling van mijn erogene mogelijkheden is voor mij de vaardigheid in contact met mijn gevoel te staan. Ook bij seksualiteit wil ik in contact met mijn gevoel staan en wil ik hierover kunnen communiceren. Is er leven na de bevrediging van het meest intense verlangen? In navolging van Eckhart Tolle geloof ik in de afwisseling van positieve en negatieve emoties. Ik voel me meer thuis bij een houding van vrede met het nu.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de fysiologische basis van seksualiteit Zelfbevrediging is niet schadelijk en kan voor een deel een gebrek aan een seksueel leven oplossen van eenzame mensen. De effecten van de hypofyse op de geslachtsorganen zijn volkomen verschillend voor elke sekse: cyclisch bij de vrouw en niet-cyclisch bij de man. De tragedie van onze repressieve cultuur is, dat het seksueel instinct moeilijk is te onderwijzen en makkelijk te onderdrukken. De werking van biodanza is gelegen in het stimuleren van functies van seksualiteit door middel van oefeningen van ontmoeting, contact en streling. De identiteit van een mens begint op het moment dat de eicel wordt bevrucht door de zaadcel. Mensen zouden beter af zijn wanneer ze zouden streven naar een uitstekende communicatie, waardoor ze zonder bezorgdheid hun wederzijdse verlangen kunnen sussen. Biodanza ontwikkelt de volwassen seksualiteit in vier fasen met bijpassende dansen: 1. wekken van de bron van verlangen; 2. uiten van verlangen; 3. realisatie van verlangen; 4. plezier maken.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de fysiologische basis van seksualiteit Zelfbevrediging vanuit eenzaamheid lijkt me niet bevredigend. Op die manier vind ik zelfbevrediging een weinig constructieve manier om de eenzaamheid te verminderen. Dat de hypofyse bij mannen en vrouwen verschillend werkt, vind ik weinig interessant. In het nu wil ik steeds in afstemming zijn met de ander. Biodanza is voor mij onder andere een pleidooi voor genieten. Daar valt genieten van seksualiteit zeker onder. Het moment dat de eicel wordt bevrucht door de zaadcel, is voor mij de vaststelling van het genetisch potentieel. Identiteit komt voor mij later in mijn leven. Zie verder reader 7. Ja, lang leve de uitstekende communicatie. Alleen begrijp ik niet, wat Rolando Toro bedoelt met "wederzijds verlangen sussen" en "realisatie van verlangen". In plaats van het woord sussen, verwacht ik een woord als vervullen. En betekent "realisatie van verlangen" een volledig onder ogen zien van mijn verlangen, dus nog geen vervulling? Dan zou ik "uiten" en "realisatie" van plek wisselen: eerst onder ogen zien en dan uiten. Van fase 1 naar fase 4 een beweging van binnen naar buiten. En "plezier maken", zie ik daar een link richting de eenzame mensen? Zo van, beleef je seksualiteit met plezier en doe niet op een gefrustreerde manier aan zelfbevrediging? Inzake een ontwikkeling van seksualiteit vind ik mooi omschreven in een artikel van Liberty Kovacs. In het Nederlands heet dit artikel "Scenario van een (huwelijks) relatiedrama". In epiloog van dit artikel beschrijft Kovacs de ontwikkeling van seksualiteit in een relatie.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over mythische en antropologische aspecten van seksualiteit In mensen komen twee diepgewortelde houdingen tot uiting, die misschien wel tot hetzelfde psychogenetische veld behoren: de erotisch (Eros) en de afstandelijke houding (Thanatos). Eros houdt verbinding in en Thanatos het verbreken van alle verbinding. In ons bestaan kan Eros of Thanatos de overhand hebben. Freud praat over het levensinstinct en het doodsinstinct. Het wekken van Eros, met niettemin behoud van controle over de identiteit, is zonder twijfel de gezondheidstraining waar we in biodanza naar streven. Misschien zijn alle vormen van extase slechts overstromende gevoelens van de schoonheid die voortkomt uit penetreren en gepenetreerd worden. Excessen, zoals orgiën, vervullen een nauwkeurig omschreven en heilzame rol in het stel van het heilige.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van mythische en antropologische aspecten van seksualiteit Op wikipedia lees ik uiteenlopende standpunten over Thanatos. Enerzijds een streven naar een spanningsloze situatie (ook wel oceanische ervaring genoemd) en anderzijds een streven naar risico's (met de dood in de ogen). Daarom heeft het duo Eros en Thanatos voor mij geen meerwaarde inzake seksualiteit. Juist mensen zijn in staat patronen te zien in de wereld. Daarom zie ik een orgie ook als iets menselijks. Zo van: als wij elkaar massaal bevruchten, dan zal het zaad in de akker wellicht ook gaan groeien. Inmiddels menen we te weten, waarom het zaad op de akker gaat groeien en vindt in de meeste culturen een orgie niet meer plaats.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over een theoretisch model van seksualiteit De integratie van seksualiteit en affectiviteit levert het gevoel van liefde op. Seksuele impuls komt voornamelijk tot uiting in ongedifferentieerde erotiek, om in een later stadium gedifferentieerde erotiek te bereiken, die zich kan ontwikkelen tot liefde. Een fetisj is een serie fysieke en psychologische kenmerken, die de kracht hebben om seksueel verlangen te stimuleren. Lengte, vorm van het gezicht, huidskleur, etc. vormen de structuur van de fetisj. Onze fetisj is een kracht die zichzelf opwekt in onze jeugd met het bevredigen van het instinct. De amnios lijkt voort te komen uit de affectieve weerklank die in ons is wakker geroepen door een andere persoon. Ongedifferentieerde Eros is de meest archaïsche van alle zelfbestendigende levensimpulsen. Gedifferentieerde erotiek is een keuze en een hoogst specifieke uitwerking binnen de "oceaan" van ongespecificeerde erotiek. De keuze van een partner moet worden gemaakt op basis van een gevoel van "absolute voorkeur" en niet door middel van een daad waarbij een "cultureel getinte beslissing" betrokken is.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van een theoretisch model van seksualiteit Ik vind zaken als seksualiteit en liefde dermate complex, dat ik hierover geen theorie heb.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over samenleving en seksualiteit De westerse cultuur wordt gekenmerkt door mannelijk gezag. Veel vrouwen, zelfs in onze tijd, hebben het gevoel dat ze, wanneer ze hun maagdelijkheid verliezen, praktisch hun recht op liefde verliezen. De archetypes maagd en hoer beantwoorden ongetwijfeld aan het idee van het vrouwelijke object, de vrouw als voorwerp. In onze individualistische cultuur is de gezonde impuls om lief te hebben ernstig verstoord geraakt. Iemand die een geliefde verovert, wil totale exclusiviteit. Ons onderzoek heeft de polygame aard van de mens aangetoond. Iedereen zou het punt van evenwicht moeten zoeken tussen het hoogste niveau van vrijheid dat voor hem of haar mogelijk is en het laagste niveau van risico op verlies. De oplossing van een "open huwelijk" is geen werkelijke oplossing. Elk liefdespaar draagt een zekere mate van bezorgdheid en spanning met zich mee: spanning veroorzaakt door de bezorgdheid van zich niet te ontwikkelen. Seksuele gewoontes zijn slechts een uiting van de heersende politieke, economische en militaire macht. Hierin is de mens een afwezige mens. Een nieuwe beschaving zou de basale realiteit van het leven en de pulserende noodzakelijkheden van seks en liefde, diepe intimiteit en contact vestigen. Er is geen seksuele vrijheid of revolutie mogelijk, zolang wij gevangenen zijn van een rijk dat wordt overheerst door uitgedroogde en steriele geesten die het leven opofferen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van samenleving en seksualiteit Ik herken dat onze cultuur een hoog yang-gehalte heeft. Archetypes als de wildeman en de oermoeder staan in de schaduw in onze cultuur. Een evenwicht tussen vrijheid en risico op verlies spreekt me aan. Ieder stel kan zelf bepalen wat hun keuze daarin is. Ik onderstreep geheel hoe de huidige machtigen hun invloed volop gebruiken om hun wereldbeeld als normaal te promoten. Zelf voel ik mij niet gevangen in het rijk van de machtigen. Een medium als internet biedt mij de mogelijkheid andere meningen te vernemen, dan de meningen in de commerciële media.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza - een alternatieve kijk Seksuele onderdrukking moet resoluut het hoofd worden geboden en uitgewist. Plezier is zo gedevalueerd binnen de conventionele waardeschaal, dat het voor veel mensen gelijkstaat aan oppervlakkigheid, lichtzinnigheid of materialisme. Werkelijk plezier komt echter vanuit het hart en een natuurlijke levenslust. Het leren genieten van alle genoegens van het leven, klein of groot, is het allerbelangrijkst. Voor het wonder van het lichaam is verbazing op zijn plaats. Eeuwenlang werd het lichaam beschouwd als slaaf van de geest. Deze opvatting moet worden herzien. In biodanza ontdekken we dat het lichaam goed is, dat het teder is en een geweldige harmonie bezit. Het lichaam is wellustig en intrinsiek mooi. Het hele lichaam is erogeen. Een ziek organisme verwerpt de factoren die het zou kunnen integreren en neemt precies die op welke zijn balans zullen verstoren. Dan is ziekte gedefinieerd als een defect van diepgewortelde keuze, hetgeen betekent van het erogene onderscheidingsvermogen van het organisme. Als we dat extrapoleren, kunnen we zeggen dat elke ziekte een stoornis van seksualiteit is. Sommige liefdes geven betekenis aan ons bestaan en andere, in verraderlijke betrokkenheid, werpen ons in woeste ledigheid. Het "ecologische paar" ontstaat in de kwaliteit van de wederzijdse relatie, waarbij elk in de ander leven creëert. Gezonde liefde in een ecologisch paar is de wederzijdse viering van het zijn van de ander, van zijn of haar ontkiemende wezen. De aanwezigheid van de partner moet een vruchtbaar energetisch veld zijn om de eigen identiteit volledig te manifesteren. In een paarrelatie moet open ruimte zijn voor communicatie en het niveau van wederzijds respect moet worden onderzocht. Intieme communicatie door middel van dialoog is onmisbaar. De sleutel van wederzijdse voeding is om de metgezel positief te kwalificeren, om zijn of haar verdiensten te ontdekken met subtiel doordringingsvermogen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza - een alternatieve kijk Een mooi pleidooi voor leven vanuit mijn hart. De koppeling van ziekte aan een stoornis van seksualiteit vind ik vergezocht. Hoe wordt een gezond organisme dan ziek? Want een gezond organisme is toch alleen maar gericht op prikkels die zijn eenheid versterken? Inzake relaties haal ik inzichten uit het boek "Mens erger je niet" en uit het scenario van het (huwelijks) relatiedrama.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza en seksuele vivencia Het lichaam van binnenuit in beweging zeggen, kan een blijvende vorm van plezier en gezondheid worden. We gebruiken zachte muziek die bewegingen suggereert, die noch buitensporig langzaam noch versneld zijn. In het begin is enige concentratie vereist, om te zorgen dat men niet wordt meegevoerd door gewoonten van opzettelijke, expressieve of wilsgestuurde bewegingen. Dezelfde muziek wordt zes tot acht keer gespeeld, totdat een niveau van kinesthetische perceptie wordt bereikt, dat "gewone" mensen niet kennen. De effecten van bewegingen van inwendig plezier zijn: - remmingen te boven komen; - angst overwinnen om tot intimiteit over te gaan; - in contact komen met het eigen lichaam; - plezier kunnen geven; - de eigen seksuele identiteit ontdekken; - erotische problematiek te boven komen; - seksueel vermogen verder ontwikkelen. Eén van de lastigst op te lossen problemen in de lijn van seksualiteit is de opbouw. Een geleidelijke opbouw is noodzakelijk om de angst van de studenten voor contact te overwinnen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza en seksuele vivencia De kracht van biodanza zit voor mij in de opbouw van de vivencia plus de gemaakte muziekkeuze. Ik herken dit in bovenstaand verhaal. Bovendien benoemt Rolando Toro het belang van de gedoceerde opbouw over een reeks van vivencia's. Ik denk dat hoe beter ik de groep kan "lezen", hoe beter ik in de gewenste opbouw in de reeks kan inschatten. Ik zie nu ook meer de voordelen van een gesloten groep die samen een ontwikkeling doormaakt. Zoals ik er nu tegen aankijk, wil ik zo'n gesloten groep twee keer per jaar openstellen voor nieuwe deelnemers.

Reader 14: Creativiteit

De vertaalde woorden van Rolando Toro over creativiteit - de weg van chaos naar orde Creativiteit is een integraal onderdeel van de kosmische transformatie, de weg van chaos naar orde. Het is tijd om te aanvaarden dat onze grootheid niet gelegen is in onze geest, maar in ons biologisch bestaan. En een zelfs nog radicalere bewering: onze grootheid is ons leven. Een belangrijk kunstwerk ontstaat uit het kunnen omgaan met gevoeligheid, technische kennis en een persoonlijke behoefte om uitingsvormen te kiezen. Creativiteit is, naast een functie van seksualiteit of van zelfoverstijging, een uitbreiding van het proces van het dagelijkse leven.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van creativiteit - de weg van chaos naar orde Bij creativiteit denk ik aan de uitspraak: waar ik energie in steek, dat gaat groeien. Zonder toevoer van energie gaat orde over in chaos. En ik vind het fascinerend hoeveel uitingsvormen van orde er zijn. Schier oneindig... De natuur vind ik een kunstwerk op zich. In die zin begrijp ik niet dat Rolando Toro technische kennis noemt bij het ontstaan van een kunstwerk. En is er sprake van persoonlijke behoeftes in de natuur? Ik zie creativiteit eerder in termen van luisteren naar mijn impulsen. De zin over creativiteit als uitbreiding van het proces van het dagelijkse leven, begrijp ik niet.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over onderdrukking van creativiteit Het onderdrukken van creativiteit vindt plaats op alle niveau's: in de opvoeding, sociaal en politiek. Onderdrukking van creativiteit veroorzaakt de volgende effecten: - ‘affective-praxis'-dissociatie (individu kan niet doen wat hij voelt); - mechanisatie (individu beweegt volgens uitwendige patronen); - discompensatie en verlies van homeostase (de organiserende doorstroming van het levende systeem wordt belemmerd); - depersonalisatie (individu geeft geen vorm aan zijn bestaan).

Mijn opmerkingen naar aanleiding van onderdrukking van creativiteit Ik herken dat creativiteit op verschillende plaatsen in onze samenleving wordt onderdrukt. Daarom voel ik me beperkt in mijn mogelijkheden, als ik me in de rol van biodanzadocent hoor te committeren aan de ideeën van Rolando Toro. Ik maak graag gebruik van zijn schat aan ervaringen. Tegelijk wil ik mijn eigen creativiteit de vrije loop laten. Ik leer van mijn  fouten, niet door klakkeloos iemand anders achterna te lopen. Ik hou van de uitspraak: bij me houden door los te laten.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza en creativiteit In termen van het theoretische model vindt de creatieve handeling plaats als een pulsatie tussen de polen identiteit en regressie. Het creatief potentieel wordt gestimuleerd of afgeremd door ecofactoren. Het creatieve proces is een reeks integratieve handelingen die kracht, expressie en rijkdom in vorm geven aan de handeling van het creëren. Biodanza's opvatting van creativiteit is vivencieel en niet formeel. Creatie komt voort uit vivencia's die worden teweeggebracht door muziek, dans, contact, erotiek en het ervaren van het wonderbaarlijke. Het meest intrinsieke kenmerk van een meesterwerk is, dat het "levend blijft". Het ontwikkelen van de lijn van creativiteit bestaat uit vier stappen: - eerste uiting; - integratie van yin-yang; - expressieve communicatie (ervaring delen); - creatieve uitwerking (bereiken van authentieke expressie).

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza en creativiteit Er speelt voor mij zoveel mee bij creativiteit, dat ik de beschrijving volgens het theoretisch model te beperkt vind. Daarom sluit ik wel aan bij de uitspraak dat creativiteit vivencieel is. Elke stap in de ontwikkeling van mijn creativiteit vind ik authentiek. Ik herken de waarde van het delen van ervaringen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over toepassing op verschillende vormen van kunst Activiteiten die de innerlijke voorwaarden scheppen voor creativiteit op elk gebied, zijn: - situaties van ontmoetingen; - zoömorfe (= met de gedaante, vorm of gelijkenis van een dier) dansen; - toestanden van verruimd bewustzijn; - perceptieoefeningen met de vijf zintuigen; - dansen van liefde en contact. Verschillende schilderstijlen leggen elk andere accenten bij de wijze van dansen. Het ontwikkelen van "gevoelige perceptie" is de eerste voorwaarde om door middel van tekenen afbeeldingen te maken. We benaderen het object op een gevoelige manier. Wanneer we de schets neerzetten zonder naar het papier te kijken, maar het object vangen - dan verschijnen er levende, expressieve vormen die essentiële aspecten kunnen laten zien. Er is een gebied van het zijn, waar Poëzie en Dans elkaar ontmoeten. Als ons leven een bewegen vol betekenis is, is het ook Poëzie. Om onze vivencia tot een dans te maken, is in werkelijkheid "een Gedicht zijn". Een lied wordt geboren uit een inwendige noodzaak om, door middel van de stem, een intense emotie van geluk, liefde, nostalgie of verdriet uit te drukken. Een lied zingen is een handeling om het hart te bevrijden. Het is ook mogelijk om binnen biodanza op creatieve wijze met klei te werken.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van toepassing op verschillende vormen van kunst Ik herken de positieve invloed van de genoemde activiteiten op mijn creativiteit. En dat deze activiteiten andere accenten kunnen geven aan mijn creativiteit, zoals bijvoorbeeld bij schilderen. Ik heb weinig ervaring met schilderen en tekenen. Als ik schilder of teken, kijk ik wel naar het papier. Ik ben benieuwd wat het met me doet (en met mijn creatie), als ik in contact met het object blijf. Een lied is voor mij ook een manier om mijn hart te bevrijden. Net als praten en dansen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza en de dans van de schepping De oorsprong van de wereld is een ondoorgrondelijk raadsel voor de menselijke geest. Uit de ervaring van de schepping heeft Rolando Toro de meest universele elementen genomen, teneinde in een dans de persoonlijke vivencia van de schepping van de wereld te reproduceren, de reeks van bewegingen die leiden van de chaos tot de kosmos. De acht fases van de dans van de schepping: - het oerzaad; - bevruchting van de ruimten met geslachtelijke energie; - verschijning van dualiteit (yin- en yang-dansen); - geïntegreerde yin-yang-dansen; - schepping van de vier elementen; - schepping van de hemel, planten en dieren; - verschijning van de mensheid, in voortdurende evolutie; - vorming van de menselijke gemeenschap.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza en de dans van de schepping Bij een dergelijke dans kom ik snel in mijn hoofd. Daardoor ontgaat mij het contact met de oorsprong van de wereld. Bij de tweede of derde keer dat ik deze dans deed, besloot ik te dansen op de muziek en het begeleidende verhaal langs me heen te laten gaan.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over wij zijn de boodschap De genialiteit van de soort komt tot uiting in uitzonderlijke individuen, die altijd de code van harmonie tot uitdrukking brengen. Die individuen bezitten het oog van de extase, het oor dat kosmische muziek bespeurt in de stilte van de realiteit. Zij bezitten de hand die, met een gebaar, een heel oude uitdrukking herhaalt. De genialiteit van de mensheid is nog maar een kind dat slechts de boodschap van eenheid brabbelt.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van wij zijn de boodschap Ik onderschrijf dat geniale personen anderen kunnen inspireren. Einstein schijnt gezegd te hebben: ik heb nog nooit iemand ontmoet van wie ik niet iets geleerd heb. Daarom denk ik dat iedereen voor de ander wel ergens geniaal in is.

Reader 15: Affectiviteit

De vertaalde woorden van Rolando Toro over definitie van affectiviteit Affectiviteit is een toestand van diepgevoelde affiniteit met andere wezens, waarbij men in staat is gevoelens op te roepen van liefde, vriendschap, onbaatzuchtigheid, moederlijkheid, vaderlijkheid en kameraadschap. Tegenovergestelde gevoelens zoals boosheid, jaloezie, onveiligheid en nijd kunnen echter ook worden beschouwd als bestanddelen van het complexe verschijnsel affectiviteit. Affectiviteit kan de dimensie hebben van "gedifferentieerde liefde", gericht op één persoon, en van "ongedifferentieerde liefde, gericht op de mensheid. In tegenstelling tot de vivencia's die een voorbijgaande toestand zijn van "hier en nu", is affectiviteit complex, met tijdsduur (herinneringen) en inbreng van het bewustzijn en symbolen. Affectiviteit is een uiting van identiteit. Affectiviteit is een zeer ver gevorderd stadium van evolutie dat niet noodzakelijkerwijs samengaat met gevoeligheid of intelligentie. Intelligente of gevoelige mensen zonder het vermogen om lief te hebben, zijn in staat tot een onvoorstelbare mate van geweld.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van definitie van affectiviteit Zoals Rolando Toro affectiviteit definieert, associeer ik het met aantrekken en afstoten. Zelf probeer ik de laatste tijd te leven vanuit acceptatie: de ander is zoals die is. Naast hoe iemand nu is, denk ik dat een ieder veel potentie heeft. Zowel bij mezelf als bij de ander wil ik die potentie graag zichtbaar maken. Tegelijk merk ik dat mijn energie graag steek in de omgang met personen met wie ik een grote klik ervaar. Ik kan hier mee leven, zolang ik bij mezelf merk dat ik anderen niet uitsluit.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het ervaren van affectiviteit Emoties zijn van voorbijgaande aard, ze beantwoorden aan speciale omstandigheden en dwingen ons tot handelen. Gevoelens daarentegen bezitten een tijdsduur, elementen van bewustzijn en symbolische componenten. Emoties zijn de kwalitatieve component van affectiviteit. Hoewel het vaststaat dat er basispatronen bestaan van emotionele reacties, zoals die van geluk, verdriet en angst, komen die bijna altijd voor in combinaties en bereiken een hoge mate van complexiteit. Literatuur, schilderkunst, dichtkunst en muziek kunnen buitengewoon complexe en subtiele vivencia's oproepen, met een grote intensiteit. Shakespeare was een van de meest briljante zieners van de menselijke passies.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het ervaren van affectiviteit Eckhart Tolle zegt dat emoties voortkomen uit ons denken en onze overtuigingen. Ik merk dit in mijn eigen leven. Ik kan boos worden op een mede-weggebruiker, als ik leef in de overtuiging dat een ieder zich aan de verkeersregels dient te houden. Ik blijf vrij van emotie als ik leef in de overtuiging dat de situatie is zoals die is. In dat geval geef ik de mede-weggebruiker de ruimte waar hij op dat moment om vraagt. Sommige overtuigingen vind ik waardevol, zoals: tijgers zijn gevaarlijk of de overtuiging van Eckhart Tolle die ik hier verwoord. Eckhart Tolle spreekt over drie toestanden van zijn: liefde, vreugde en vrede. Voor hem zijn dit geen emoties. Al met al denk ik nu, dat ik het woord affectiviteit liever vervang door acceptatie. Dit ga ik waarschijnlijk verder uitwerken in mijn monografie.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biologische vernieuwing en hernieuwing Geen organisme kan overleven zonder het vermogen zichzelf te vernieuwen. Dit vernieuwingsproces kan zich alleen voltrekken via activiteiten van regressie en progressie, een soort ononderbroken resonantie met de oorsprong. Alle biologische progressie, alle stappen die leiden naar een meer geïntegreerde, completere en autonomere structuur vereisen een voorafgaande regressie. Regressie in de zin van een dedifferentiatieproces. Het biologische ontstaan van de lijn van affectiviteit is verbonden met het instinct van solidariteit binnen de groep, impulsen van groepsvorming, de neiging tot altruïsme en rituelen van verbinding. De biologische impulsen van samenwerking, integratie en solidariteit bereiken in de mensheid een hoogtepunt met altruïstische gevoelens; zij maken het ontstaan van liefde mogelijk. Bij de mens is regressie mogelijk op alle niveaus. Ieder individu heeft, net als een rivier, een bedding: zijn moeder. Zij stroomt over en keert dan terug. Om "alles in zichzelf" te bereiken, is "ondifferentiatie" vereist: het verlaten van de historische tijdlijn en het binnengaan in de eeuwigheid van de kosmos. Het proces van regressie kan makkelijker worden gemaakt door middel van ceremonieën van dans en muziek in een schoot van gemeenschapsliefde. De muziek speelt een belangrijke rol bij het ontbinden van het ego, hetgeen de overgave vergemakkelijkt aan de "baarmoeder" die wordt gevormd door de groep.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biologische vernieuwing en hernieuwing De uitleg over regressie en progressie vind ik summier. In de reader mis ik een duidelijk voorbeeld. Een andere vorm van regressie, slapen, komt ook niet aan bod. Verder vind ik het verwarrend dat nu de tegenpool van regressie progressie is. Bij de theorie over de menselijke beweging is de tegenpool van regressie identiteit. Voor mij is vernieuwing onder andere mogelijk, als ik het oude loslaat en opruim. Dat aspect mis ik in de uitleg. De uitleg over het biologische ontstaan van de lijn van affectiviteit zie ik als een kip-ei. Wie weet is het vermogen tot liefde te voelen er altijd al geweest. De uitleg over de rivier en de moeder begrijp ik niet. In de uitleg over "alles in zichzelf" lees ik een pleidooi open te staan voor een ieder. Door de ander leer ik mezelf kennen. De waarde van ceremonieën herken ik uit een boek van Andrew Weil. Hij schrijft over het gebruik van drugs en benadrukt daarin dat traditionele volkeren hun drugs gebruiken binnen een ceremonie.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over structurele componenten van affectiviteit De volgende structurele factoren bepalen affectiviteit: 1. identiteit; 2. niveau van bewustzijn; 3. niveau van communicatie; 4. pathologie van non-verbale communicatie; 5. diskwalificatie: pathologie van coëxistentie; 6. ecofactoren en biografische antecedenten. ad 1. Affectiviteit is diep geworteld in de identiteit van ieder individu. Angst voor verscheidenheid houdt een ernstige verandering van identiteit in. ad 2. Dankzij verruiming van bewustzijn kan het individu verbinding maken met alles wat leeft. ad 3. Communicatie door middel van taal is over het algemeen nauwkeurig, maar zij krijgt nieuwe betekenissen al naar gelang de stemklank en de affectieve component. ad 4. Communicatie bezit expressieve nuances die het niveau van algehele ontvankelijkheid en affectiviteit onthullen. De nuances kunnen zowel non-verbaal als verbaal van vorm zijn. De emoties van elk moment wijzigen uitdrukkingspatronen. ad 5. Er zijn mensen die uit gewoonte anderen diskwalificeren. Soms is deze gewoonte vermomd als "opbouwende" kritiek. ad 6. De mogelijkheid dat er genetische componenten betrokken zijn bij affectiviteit staat er discussie. Alleen een toestand van verruimd bewustzijn kan menselijke betrekkingen reguleren en de kwaadaardigheid te boven gaan die monsterlijke vormen aanneemt in het collectieve onderbewuste.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van structurele componenten van affectiviteit Ik begrijp de koppeling tussen affectiviteit en identiteit. Zelf zou ik zeggen, dat angst voor verscheidenheid een ernstige vermindering (i.p.v. verandering) van identiteit inhoudt. Ik herken hoe mijn overtuigingen en gedachten mijn communicatie beïnvloeden. Dezelfde woorden klinken anders, als ik van overtuiging verander.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over pathologieën van affectiviteit De pathologische vormen van affectiviteit uiten zich in: - vernietiging; - sociale discriminatie; - racisme; - onrechtvaardigheid; - zelfvernietigingsdrang. Mensen die lijden aan alexithymia (= onvermogen gevoelens van elkaar te onderscheiden), ervaren de onzekerheden van het leven als een reeks nutteloze inspanningen; het bestaan lijkt ontbloot van geborgenheid en affectiviteit. Aan de basis van zelfonderdrukking ligt een probleem in het uiten van de eigen identiteit, omdat het individu niet genoeg van zichzelf houdt. De rationalisaties van een pathologisch leven komen voort uit diepverankerde verstoringen van affectiviteit. Voorbeeld: Ik moet me nuttig maken om geliefd te zijn. Een gewond persoon bezit een vreselijke kracht die hem/haar tot een gevaar voor zichzelf en voor anderen maakt. Als lijden inherent is aan het menselijke bestaan, dan is geluk dat ook. Het is echter een buitengewoon groot mysterie dat we een cultuur van lijden hebben opgebouwd. De meest voorkomende bron van lijden is, paradoxaal genoeg, het verlies van liefde. En dit gegeven ligt niet ver weg van de angst die velen hebben om een verbinding aan te gaan met affectiviteit.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van pathologieën van affectiviteit Ik lees in bovenstaande de grote invloed van overtuigingen. En ik denk dat ons denken een grote bron van lijden is.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over Beethoven's muzikale reis van lijden naar vervulling Beethoven verrichtte een titanenwerk in het universum van gevoelens: het aansporen van de levenskrachten: tederheid, lijden, passie, wanhoop, geluk, zelfbewustzijn, doodsbesef, kracht, vastberadenheid, liefde, onmacht, noodzaak van de oneindigheid... het verlangen om de innerlijke bron te vinden van muzikale taal, van vormen en structuren van serene grootheid en eenheid. De hele koers van Beethoven is het beeld van het omzetten van energie, van de afgrond naar de top, van de duisternis naar het licht. De macht van het noodlot wordt totaal aanvaard. Net als alle mensen kiest de kunstenaar zijn leven niet, maar pakt het veeleer uit. Hij geeft zich echter ook niet over aan het noodlot, maar biedt het zijn mogelijkheden aan.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van Beethoven's muzikale reis van lijden naar vervulling Ik kan niet beoordelen of Beethoven zich zou herkennen in bovenstaande bewoordingen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het wekken van biokosmische intelligentie Factoren die affectiviteit integreren, zijn: - identificatievermogen; - openstaan voor verscheidenheid; - altruïsme; - bindingsvermogen. Intelligentie heeft haar structurele basis in affectiviteit. Het vermogen om iets te leren, te onthouden en waar te nemen wordt in sterke mate bepaald door affectiviteit. Onze structuur van keuzes, voorkeuren en esthetische oordelen wordt rechtstreeks beïnvloed door affectiviteit. De genialiteit van de soort is niet gelegen in zijn intelligentie, maar in zijn affectiviteit ten opzichte van tolerantie, mededogen, vriendschap en liefde. Ik geloof dat de evolutie van onze soort zal worden geleid door een essentiële wijziging van de structuren die lijden veroorzaken, om te worden vervangen door die welke geluk voortbrengen. Mensen zijn de sterkste ecofactoren die er bestaan, omdat de relaties die ontstaan op alle niveaus plaatsvinden: organisch, vivencieel en noëtisch (= geestelijke activiteit). Biodanza is het meest effectieve systeem om de vervuiling die giftige mensen veroorzaken, op te ruimen en om nieuwe, voedende relaties tot stand te brengen. Vriendschap is een van de diepste en edelste menselijke gevoelens. Vriendschap combineert affectiviteit, esthetische gevoelens, trouw en op elkaar afgestemd bewustzijn. Vriendschap is een gevoel dat de ander in staat stelt om vrij te zijn. De Dans van Vriendschap kent de volgende stappen: - ik zoek een vriend; - samen kijken we naar de wereld; - tegenstelling; - samen zaaien; - samen oogsten; - luisteren naar het hart van de ander; - we dragen de vriend altijd in ons hart, ook al is hij ver weg. De organiserende kracht van plezier is nog niet op zijn waarde geschat, noch in de opvoeding, noch in de psychotherapie. De menselijke soort is de levenslust ontnomen. De mens krijgt zijn levenslust terug via zijn plezier, zijn instincten of zijn creatieve schepping. De emotie van de omhelzing heeft een onvervangbare kwaliteit. De omhelzing bezit eerder een religieuze dan een seksuele connotatie. Het is moeilijk een bedelaar te omhelzen. Iedereen ontdekt, in zijn vermogen tot omhelzen, zijn eigen mate van "een ander tot mens maken", zijn gradatie van evolutie van affectiviteit. De volmaakte menselijke ontmoeting is een heilige ceremonie van verruimen van bewustzijn. Slechts weinigen durven naar hun eigen pracht te kijken of de pracht van hun naaste te ontdekken. Het goddelijke licht schijnt gelijkelijk in alle mensen. Ethiek is de diepste uiting van menselijk gedrag in relaties. Ethiek is een innerlijke houding die affectiviteit en bewustzijn als wezenlijke bestanddelen heeft. Het menselijk organisme bezit aangeboren mogelijkheden voor het uiten van ethisch bewustzijn, maar tijdens onze ontwikkeling neigt dit bewustzijn te verdwijnen door onze egoïstische cultuur. Het hoogste niveau van menselijke evolutie is ethisch bewustzijn: het begrip dat "met een ander zijn" betekent "met mezelf zijn". Empathie is de essentiële voorwaarde voor ethisch bewustzijn. De verstandhouding met het kwaad is een zeer complex proces, waarin moed is vereist om grenzen te stellen (voor zover dat mogelijk is) zonder ons mededogen te verliezen. De basis van esthetiek (= schoonheidsleer) is niet formeel, maar kinesthetisch. De esthetiek is een manier om in het lichaam de integratieprocessen waar te nemen van bijv. genoegen of misnoegen. Esthetiek is het resultaat van kinesthetische gevoeligheid en affectiviteit. Ethiek ontstaat wanneer bewustzijn en affectiviteit worden geïntegreerd. Affectiviteit is de gemeenschappelijke factor tussen esthetiek en ethiek. Bij mensen zijn gevoeligheid en affectiviteit dikwijls gescheiden.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het wekken van biokosmische intelligentie Zinsneden als ‘de gradatie van affectiviteit' en ‘grenzen stellen' zie ik als raakvlakken voor mijn hypothese het woord affectiviteit te vervangen door acceptatie. Ik ben benieuwd wat mijn nadere studie op dit terrein op gaat leveren. Ik lees in de woorden van Rolando Toro ook een pleidooi voor subjectiviteit in plaats van objectiviteit. Volgens mij gebruikt Rolando de woorden kinesthetisch en formeel. Het boek ‘Logica van het gevoel' sluit bij dit pleidooi aan.

Reader 16: Transcendentie

De vertaalde woorden van Rolando Toro over transcendentie, trance en regressie In biodanza houdt transcendentie de natuurolijke functie van mensen in om een essentiële verbinding tot stand te brengen met alles wat bestaat: andere mensen, dieren planten en mineralen - kortom, met het kosmisch geheel. Transcenderen is een grens overgaan. Transcendentie heeft betrekking op het overwinnen van het ego en het uitstijgen boven de perceptie van onszelf. De protovivencia van transcendentie heeft te maken met het ervaren van harmonie en welbehagen, speciaal in relatie tot de moeder en de omgeving van het kind. De gebruikelijke betekenis van trance is ‘een verandering in de bewustzijnstoestand'. De toestand van regressie is een psycho-fysiologische terugkeer naar het foetale of perionatale stadium. Tijdens regressie is het noodzakelijk dat we onze identiteit opgeven. Bij trance is er sprake van een terugkeer naar de bron, naar de oerstaat, voordat leerprocessen en onderdrukking in het spel kwamen. De vivencia die iemand ervaart wanneer hij uit een trance komt, is er een van een diepe verbinding met zichzelf, met anderen en met de kosmos. Voorbeelden van integratieve trances zijn een trance die leidt tot seksuele extase, een trance die leidt tot slapen en een danstrance. Angstgevoelens verdwijnen en men bereikt een gevoel van overvloed en liefde voor het leven. Een vorm van pathologische trance is de psychotische trance.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van transcendentie, trance en regressie Ik neig er naar het element tijd uit de uitleg over regressie te halen. Identiteit of regressie zie ik als varianten waarop ik in het nu aanwezig ben. Het lukt een ieder in meer of mindere mate om nu in harmonie en welbehagen te leven, de positieve variant is voor mij niet voorbehouden aan (on)geboren kinderen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het bereiken van het Ultieme Bewustzijn Binnen hun eigen mogelijkheden zoeken religie, kunst en wetenschap alle naar de weg die leidt tot gebundelde kennis van de mensheid en het universum. Het is hun werk om Chaos te transformeren in Kosmos. De effecten van biodanza in de lijn van transcendentie bestaan uit het werpen van een helder licht op het ervaren van het geheel. Het "zeker weten" dat we geen geïsoleerde wezens zijn, maar dat we deelnemen aan de verenigende beweging van de kosmos, is genoeg om onze waardeschaal te herijken. Maar dit "zeker weten" is geen verstandelijk weten; het is een ontroerender en zelfoverstijgend weten. We kunnen de toestanden van ultiem bewustzijn onderverdelen volgens de twee pulserende polen van het theoretisch model van biodanza. Intase: kinesthetische harmonie, muzikaal mediumschap, verlichting, binnenbaarmoederlijke vivencia, oceanische vivencia. Intase is een plotselinge versterking van het bewustzijn met de allereerste roerende vivencia van in leven zijn, waarbij alle mogelijkheden van ons bestaan samenkomen. Extase: ongedifferentieerde liefdesvervoering, orgastische extase, liefdesextase, altruïstische extase, contemplatieve extase. Bij extase identificeert men zich met de vele schepsels van het universum en met de kosmische eenheid.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het bereiken van het Ultieme Bewustzijn Het spreekt me aan, dat "zeker weten" geen verstandelijk weten is. En dat biodanza helpt bij het ervaren van het geheel, niet bij het weten of kennen van het geheel. Een woord als ultiem associeer ik met een begrip van Paul Watzlawick, namelijk utopiesyndroom. Een ultiem bewustzijn lijkt me per definitie onbereikbaar. Door te doen alsof een ultiem bewustzijn wel bereikbaar is, lijk je op een utopist. Een utopist geeft zichzelf of anderen de schuld, als hij zijn doel niet haalt.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over mystieke vivencia's De mystieke vivencia gaat gepaard met een volledige mobilisatie van de affectie, waarbij een onbeschrijfelijke vreugde (zaligheid) wordt gecombineerd met lichamelijke gewaarwordingen van een alomvattend plezier (orgasme en bruiloft met het universum), lichamelijke gewaarwordingen van gewichtloosheid, vloeibaarheid, een ervaren van hitte en koude en innerlijke verlichting. De vier historische invloedssferen die onze beschaving haar richting gaven zijn de Oosterse religies, de Joods-Christelijke stroming, de Griekse cultuur en de Romeinse cultuur. Wat zij gemeen hebben, is het principe van scheiding van lichaam en ziel, discriminatie, minachting van de seksualiteit en het stilzwijgend onderdrukken van echte kosmische ervaringen, betekenisloze surrogaatceremonieën en -riten en onverzoenlijke regels van religieuze moraliteit.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van mystieke vivencia's Ik denk dat de mystieke vivencia's weinig ruimte in onze cultuur krijgen, vanwege het patriarchale karakter van onze cultuur gedurende vele millennia.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza - toegang tot het Wonderbaarlijke Biodanza wekt ons "gevoel voor het wonderbaarlijke". Biodanzaoefeningen van ontmoeting en communicatie maken een nieuwe perceptie van de ander mogelijk. Het denken heeft een nieuwe dimensie nodig, vrijer en aangepast aan de openbaringen van het nu, zonder de filosofische belemmeringen en naïeve ideologieën die de mensheid door de geschiedenis heen hebben vergezeld. Blind voor de heiligheid van het leven heeft de mens zijn vermogen tot verbinding met de kosmos verstoord. Mensen die aan biodanza doen, zijn tegelijkertijd hetzelfde en verschillend. Ze zijn individuen, maar vertegenwoordigen ook het universele leven. Om de trancetoestand te bereiken waarin de danser erin kan slagen "de dans te zijn" is het noodzakelijk om bijna bewegingloos te beginnen, in een gemoedstoestand die "open" staat voor spontane propriceptieve impulsen. Biodanza biedt een hele structuur om het goede te bevorderen en het kwade te verminderen. Mensen met een goed ontwikkelde affectiviteit, vol mededogen en creativiteit, zijn over het algemeen niet in macht geïnteresseerd.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza - toegang tot het Wonderbaarlijke Ik denk dat de kracht van biodanza ligt in ervaren, in plaats van bedenken of weten. Ook laat biodanza ruimte voor de diversiteit van de individuen, zowel tussen individuen als per individu van moment tot moment. Wellicht heb ik ervaren "de dans te zijn". Door mijn bezoeken aan een fasciatherapeut kan ik nu in een ontspannen toestand mijn bindweefsel voelen bewegen. Bij trage dansen kan ik me dan laten leiden door de beweging van bindweefsel. Macht is voor mij nauw gerelateerd aan onze (eenzijdige) patriarchale cultuur. Biodanza biedt ruimte voor zowel yin als yang.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over trance opwekken in biodanza Biodanza maakt gebruik van de volgende vier categorieën van trance en bereikt deze door een reeks aanbevolen oefeningen. - zelfopgewekte trance; - trance met iemand anders; - trance met de groep; - trance met het universum. In biodanza wordt een diepe trance geleidelijk aan bereikt. Voor de overzichtelijkheid wordt deze diepte aangeduid als niveau 1 tot en met 5. God komt tot uitdrukking in het individu door de manier waarop het in verbinding treedt met het wezen van alle dingen. God is de meest intense vivencia van een "gevoel" dat naar boven komt wanneer iemand een "levend onderdeel" van de schepping is. Ieder van ons kan toegang krijgen tot een goddelijke ervaring, als we kunnen voelen dat we deel zijn van een geheel. Het diep ervaren van God doet de grenzen tussen buiten en binnen verdwijnen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van trance opwekken in biodanza Ik kan me vinden in de beschrijving over God.

Reader 17: Werkingsmechanismen van biodanza

De vertaalde woorden van Rolando Toro over werkingsmechanismen De werkingmechanismen van biodanza zijn innig met elkaar verbonden: het apart bestuderen van afzonderlijke variabelen heeft alleen een didactische waarde. Biodanza is een systeem dat het menselijk leven in zijn totaliteit omarmt, met een zeer samenhangend theoretisch model. Het fundamentele werkingsmechanisme van biodanza is het stimuleren van vivencia's door middel van muziek, dans en ontmoetingen binnen de groep. De werkingsmechanismen worden gebruikt om: - de identiteit te stimuleren en regressie teweeg te brengen; - fysiologische en neurologische integratie in het lichaam te bevorderen; - de vijf lijnen van vivencia te activeren. De geleidelijkheid bij biodanza kan een veranderingsproces op gang brengen met diep ingrijpende effecten voor het individu, specifieke groepen en, mogelijkerwijs in bredere zin, voor de maatschappij als geheel.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van werkingsmechanismen Ik onderschrijf dat de werkingsmechanismen van biodanza innig met elkaar verbonden zijn. Daarom vraag ik me, wat de didactische waarde is van het apart bestuderen van deze mechanismen. Ik vermoed dat het voor ons een mysterie zal blijven, hoe deze mechanismen op elkaar inwerken. Ik herken de kracht van geleidelijkheid bij biodanza. Vergelijkbaar hoe een stroompje water een steen kan splijten.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over hoe biodanza veranderingen teweegbrengt Biodanza kent vier krachtige instrumenten voor verandering: 1. Oefeningen van integratie De oefeningen van integratie stimuleren: - aanpassingsvermogen aan ritme; - affectiviteit door middel van melodische dansen; - expressie door middel van bewegingen; - creativiteit door middel van expressieve en creatieve dansen. Vormen van integratie: motorische integratie, affectief-motorische integratie, sensitief-motorische integratie en senso-motorische integratie. 2. Situaties van ontmoeting en contact De oefeningen van ontmoeting en contact stimuleren: - het doen ontstaan van een transcendente verbinding met de ander (empathie); - het verbeteren van het uiten van erotiek; - het op gang brengen van "stille dialogen"; - het verhogen van affectieve intelligentie; - het verhogen van zelfrespect. 3. De effecten van muziek Muziek op zichzelf veroorzaakt transformerende effecten op het zenuwstelsel en het organisme. 4. Trance en regressie Oefeningen van trance en regressie brengen organische en existentiële vernieuwing teweeg en een verruiming van het bewustzijn.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van hoe biodanza veranderingen teweegbrengt Ik herken de afzonderlijke elementen. Tegelijk ben ik voorzichtig met het benoemen van oorzaak en gevolg.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de vivencia In de aanpak van biodanza krijgen vivencia's voorrang boven conceptueel denken of geprogrammeerd gedrag. Vivencia's hebben een integrerende kracht in zichzelf en hebben geen nadere uitwerking op bewustzijnsniveau nodig. Biodanzaoefeningen zijn zo georganiseerd dat ze een "veranderingsproces" op gang brengen. Alleen al de aanwezigheid van een andere persoon veroorzaakt veranderingen in onze spierspanning. Biodanza is een groepsactiviteit. Door de wisselwerking met ander mensen ontstaat er een groeiproces. Liefde voor onszelf en liefde voor anderen verschijnen niet een voor een, maar tegelijkertijd.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de vivencia Inspirerende gedachte, hoe liefde voor mezelf en liefde voor anderen tegelijkertijd ontstaan. Tja, wat is er eerder, de kip of het ei? Of toch tegelijkertijd?

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza en expressie van identiteit Menselijke ecofactoren kunnen genetisch potentieel stimuleren of afremmen. De expressie van de identiteit wordt daarom sterk geconditioneerd door menselijke ecologie. Het uiten van de identiteit is een kerndoel van biodanza. Ons leven is een namifestatie van latente ogelijkheden die, wanneer ze worden gestimuleerd door de omgeving, met een volledig besef van de wereld worden uitgevoerd. We kunnen biodanza beschouwen als een waar "bombardement" van stimulatie van onze aangeboren mogelijkheden.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza en expressie van identiteit Ik herken dat anderen voor mij een grote prikkel zijn in mijn ontwikkeling.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over de lijnen van vivencia De werking van biodanza mobiliseert niet alleen het neuro-motorisch systeem, maar ook de hart-, ademhalings-, neuro-endocriene, immuun- en emotionele stelsels. Dit betekent dat ons organisme in zijn totaliteit actief is om adaptieve en integratie processen op gang te brengen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van de lijnen van vivencia Ik merk dat ik door biodanza ben veranderd. Tegelijk ben ik de afgelopen jaren met enkele andere activiteiten in mijn leven gestart. Ik durf er geen uitspraken over doen, welke veranderingen het gevolg van biodanza zijn en welke niet.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over therapeutische werking en existentiële revalidatie Biodanza is een proces van algehele ontwikkeling en transformatie, dat elk niveau van het leven behelst. Biodanza's therapeutische werkingsmechanismen werken door het stimuleren van ons gezonde deel, dat wil zeggen, onze integratieve functies. Biodanza geeft een versterkte perceptie van het proces van leven. Het revalideren van ons bestaan is een vorm van wedergeboorte. Veel mensen ontwikkelen alleen bepaalde lijnen van vivencia, terwijl andere niet aan bod komen. Biodanza stelt een heropvoeding in affectieve zin voor en een toename in bewustzijnsniveaus. Om de pathologische navelstreng van de geschiedenis door te kunnen snijden, moet biodanza een betrouwbaar referentiepunt vormen en objectieve informatie leveren over antropologie, kunsten en wetenschappen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van therapeutische werking en existentiële revalidatie Inzake het stimuleren van ons gezonde deel heb ik het vermoeden, dat het uiten van mijn donkere zijde ook behoort tot mijn gezonde deel. Tijdens een weekend bij Humaniversity heb ik de helende werking ervaring expressie te geven aan mijn donkere zijde. Op die manier ga ik via mijn donkere zijde naar mijn lichte zijde toe. En de waarde van objectieve informatie voor biodanza betwijfel ik, vanwege de complexiteit van deze materie.

Reader 18: Toepassingen en uitbreidingen van biodanza

De vertaalde woorden van Rolando Toro over inleiding inzake toepassingen en uitbreidingen De toepassingen zijn specifieke onderwerpen die te maken hebben met psychosomatische geneeskunde, revalidatie, pedagogie en psychotherapie. De uitbreidingen zijn bedoeld voor persoonlijke ontwikkeling; in deze workshops wordt gebruik gemaakt van oeroude mythen, archetypische situaties, creatieve voorstellen en transpersoonlijke psychologie. Het veranderingsproces van biodanza vereist een visie die individualisme, ideologieën en geloofsovertuigingen overstijgt, teneinde een relationele, affectieve en onto-kosmologische mens te ontwikkelen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van inleiding inzake toepassingen en uitbreidingen Geen geringe woorden, volgens mij kan ik me er wel in vinden.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biocentrisch onderricht De eerste prioriteit van biocentrisch onderricht is niet intellectuele of technologische vorming, maar het ontwikkelen van innerlijke richtlijnen voor het leven. Het mensbeeld dat het biocentrisch onderricht voor ogen heeft, is dat van de "relationele mens". Het ontwikkelen van affectiviteit, verruimde waarneming en vergroting van het ethisch bewustzijn moet absoluut voorrang krijgen. Het biocentrisch onderricht kent acht doelstellingen: - ontwikkelen van affectiviteit; - contact maken met de eigen identiteit; - ontwikkelen van expressiviteit en communicatie; - ontwikkelen van kinesthetische gevoeligheid, perceptie van het eigen lichaam en motorische handigheid; - verwerven van een vivenciële manier van leren; - integratie met de natuur en het ontwikkelen van een ecologisch bewustzijn; - ontwikkelen en versterken van de perceptie; - verruiming van ethisch bewustzijn. Dit systeem gebruikt de verbinding muziek-beweging-vivencia als methodologische structuur.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biocentrisch onderricht Ja, meer het gevoel centraal dan het denken. Het denken kan wat mij betreft, gerust op de tweede plaats komen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over toepassingen van biodanza Pas als men minimaal vijf jaar gediplomeerd biodanzadocent is, mag men een studie van de toepassingen maken. Enkele toepassingen/doelgroepen van klinische biodanza: psychosomatische geneeskunde, psychiatrie, neurosen, slechtzienden, slechthorenden, geriatrie, motorische stoornissen, lepra, zwangere vrouwen, paren, mannen- en vrouwengroepen, jonge mensen in risicosituaties, (drugs)verslaving en eetstoornissen.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van toepassingen van biodanza De lange lijst met toepassingen verbaast mij niet, omdat biodanza de deelnemers in contact met hun gevoel brengt. Dat lijkt me bij mensen een effectieve aanpak richting gezondheid.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over uitbreidingen van biodanza Er zijn vele uitbreidingen van biodanza.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van uitbreidingen van biodanza Enkele uitbreidingen die mij aanspreken, zijn: - identiteit en de vier elementen; - biodanza in de natuur; - neosjamanisme; - laboratorium van creativiteit.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over kringloop van transformaties In een schema geeft Rolando Toro de samenhang tussen de uitbreidingen van biodanza aan. Bij dit schema staat geen verdere uitleg.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van kringloop van transformaties Het schema heeft voor mij geen meerwaarde. Ik zie geen samenhang of verbanden in het schema.

Reader 19: Biodanza - Ars Magna

De vertaalde woorden van Rolando Toro over Ars Magna - beknopt overzicht Het middelpunt van het universum is niet de mensheid maar het leven. Als proces leidt biodanza een mens naar de kunst van het leven. Als Ars Magna, de hoogste kunst, leidt biodanza ons naar gezondheid als uiting van de kosmische orde. In tegenstelling tot de meeste vormen van moderne geneeskunde weigert biodanza te werken met symptomen, pathologie en ziekte. Biodanza richt zich juist op het naar buiten brengen van het innerlijk welbehagen. Als sjamaan gaat de docent het intieme helingsproces aan in broederlijke eenheid met de deelnemer - "de dokter is het geneesmiddel". Wanneer hij wordt geconfronteerd met de klachten van zijn leerlingen, met hun neerslachtigheid en angst, moet de docent zijn aanmerkingen en interpretaties voor zich houden en hen van harte uitnodigen om te dansen. De relatie tussen docent en deelnemer evolueert van docent - deelnemer naar vriend - vriend. Biodanza zoekt inspiratie in de sjamanistische geneeskunst teneinde de aard te begrijpen van de verbondenheid tussen dokter en patiënt, die een verbondenheid met het leven is.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van Ars Magna - beknopt overzicht Ja, ik denk dat dansen heilzaam is voor de mens. En bij biodanza bestaat er een grote diversiteit aan dansen. Zo worden veel aspecten van het menselijke leven geprikkeld. Het spreekt me ook aan dat de relatie tussen de docent en de deelnemer evolueert naar vriend - vriend. Gelijkwaardigheid opent voor mij het contact met de ander.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over Naar een integrale visie op de mensheid Elke ziekte, van hoofdpijn tot tumor, komt voort uit een onbalans van het organisme als geheel. Momenteel denken we in termen van ecologische geneeskunde.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van Naar een integrale visie op de mensheid Geen op- of aanmerkingen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over een therapie voor "beschavingsziekten" Van de ongeveer 2000 bekende ziekten zijn er ca. 1500 uitsluitend voorbehouden aan de mens. Zij vormen de prijs die wij moeten betalen voor onze krankzinnige manier van leven. Arthur Jores noemt deze ziekten 'beschavingsziekten'.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van een therapie voor "beschavingsziekten" Ja, nogal wat mensen zorgen slecht voor zichzelf.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over observatie en perceptie van ‘ziekte' De perceptie van het lichaam kan verschillende vormen aannemen: zacht, droog, zonder energie, vochtig, warm, ontredderd, enz.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van observatie en perceptie van ‘ziekte' Het gaat me te ver om op deze manier naar de deelnemers van biodanza te kijken. Zoals Rolando eerder zei, zal ik de deelnemers vooral uitnodigen te gaan dansen.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over psychosomatische ziekte Door talloze wetenschappelijke studies is in brede kring aangetoond dat een hele serie ziekten hun oorsprong vinden in emotionele conflicten. Het centrale zenuwstelsel, het endocriene stelsel en het immuunsysteem werken perfect samen. Elke emotionele verandering beïnvloedt alle drie systemen. Er zijn diverse theorieën over het ontstaan van psychosomatische ziekten.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van psychosomatische ziekte Complexe materie, waarover ik geen uitspraak doe over oorzaak en gevolg. Alles beïnvloedt alles. En: ga dansen!

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het General Adaptation Syndrome Het concept van stress is ontstaan uit de behoefte van het individu om zich aan te passen aan de omgeving waarin hij leeft. De belangrijkste stressoren zijn: hitte, kou, veranderingen in de atmosferische druk, bloeidingen, giftige stoffen, besmettingen, moeheid en toestanden van emotionele druk. Selye heeft de volgende drie fases van het General Adaptation Syndrome beschreven: 1. alarm; 2. weerstand; 3. uitputting. Het aantal witte bloedcellen blijkt een ware indicator te zijn voor de hoeveelheid aanpassingsenergie. Veel aanpassingsenergie, afnemend aantal witte bloedcellen en andersom. Het is overduidelijk dat in de maatschappelijke orde, wanneer we betere spirituele en materiële leefomstandigheden kunnen verschaffen en de fysieke omstandigheden van gezondheid in het algemeen kunnen verbeteren, het bestrijden van de eenvoudige oorzaken van ziekte een belangrijke stap in de richting van preventie betekent. In zijn laatste boek benadrukt dr. Selye het feit dat het doel van het leven niet is gelegen in het vermijden van stress. Het geheim is dat we allemaal voor onszelf ontdekken wat onze optimale hoeveelheid stress is en situaties vermijden die onze aangeboren aanpassingsenergie teveel belasten. Een dergelijk aanpak vereist veel oefening en een bijna voortdurende zelfanalyse.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het General Adaptation Syndrome Op elk pleidooi voor preventie zeg ik volmondig ja, dus ook op bovenstaand verhaal. De laatste zin over veel oefening en voortdurende zelfanalyse onderschrijf ik.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over het immuunsysteem en de emoties Het immuunsysteem beschermt het organisme tegen stoffen die niet tot zijn eigen genetische identiteit behoren.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van het immuunsysteem en de emoties Complexe materie, waarover ik geen uitspraak doe over oorzaak en gevolg. Alles beïnvloedt alles. En: ga dansen!

De vertaalde woorden van Rolando Toro over biodanza en psychosomatische ziekte Vanuit psychologische oogpunt is biodanza een angstverminderende techniek. De stress die wordt veroorzaakt door emotionele conflicten wordt over het algemeen snel minder. Vanuit biologische oogpunt is biodanza een techniek van inter-organische integratie. Dit betekent dat het beoefenen van biodanza het organisme op alle niveaus integreert: op emotioneel, neurologisch, endocrien en immuungebied. De specifieke behandeling van verschillende psychosomatische ziekten bestaat uit het beoefenen van biodanza met oefeningen die zijn toegesneden op ieder klinisch geval.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van biodanza en psychosomatische ziekte Complexe materie, waarover ik geen uitspraak doe over oorzaak en gevolg. Alles beïnvloedt alles. En: probeer allerlei dansen uit!

De vertaalde woorden van Rolando Toro over indeling van therapieën naar zeven sleutelcriteria De zeven criteria, met tussen haakjes de positie van biodanza: - naar het aantal deelnemers (groep); - naar groepsstructuur (halfopen structuur en heterogene samenstelling); - naar grondslag (wetenschappelijk); - naar therapeutische methode (orthodox en integraal); - naar gebruik van het lichaam (kinesthetisch-vivencieel); - naar werkingssfeer (immanent en transcendent); - naar de relatie therapeut/cliënt (gebaseerd op contact en gebaseerd op zorg).

Mijn opmerkingen naar aanleiding van indeling van therapieën naar zeven sleutelcriteria Ik noem de aanpak van biodanza eerder empirisch dan wetenschappelijk. Inzake dergelijke complexe materie ben ik voorzichtig met het gebruik van het woord wetenschappelijk.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over indeling van therapieën naar de aard van de relatie therapeut/cliënt De volgende therapeut/cliënt relaties zijn er: - agressief; - afstandelijk; - gebaseerd op dialoog; - gebaseerd op intieme communicatie; - gebaseerd op contact; - gebaseerd op zorg. Bij biodanza is de relatie tussen de therapeut en de cliënt gebaseerd op zorg. De relatie verandert in een relatie vriend - vriend. De therapeutische werking vindt plaats binnen een groep, waarbij geborgenheid wordt geboden. het contact groeit uit tot de kwaliteit van een streling of affectieve omhelzing.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van indeling van therapieën naar de aard van de relatie therapeut/cliënt Ik vind het belangrijk dat de relatie verandert in een vriend - vriend relatie. Wat Rolando zegt over de relatie gebaseerd op zorg, kan voor mij ook gelden voor de relatie gebaseerd op contact.

De vertaalde woorden van Rolando Toro over verwijzingen naar andere therapieën Er zijn diverse soorten psychotherapieën: - magische psychotherapieën; - kunstzinnige psychotherapieën; - eclectische psychotherapieën; - integratieve en holistische psychotherapieën; - trancegerichte psychotherapieën; - analytische psychotherapieën; - shock-therapieën. Biodanza valt vooral onder de integratieve en holistische psychotherapieën, ook al bevat biodanza elementen van magische, kunstzinnige, trance en eclectische psychotherapieën.

Mijn opmerkingen naar aanleiding van verwijzingen naar andere therapieën Wat is ons verstand toch goed in categoriseren. Heb lief en doe wat je wilt!